Sztolnia w środkowej części Złotego Jaru, na zboczu Góry Krzyżowej ponad Złotym Stokiem, w formie poziomego chodnika o niskim, wąskim wejściu i znacznie wyższym (nawet do 3 metrów) w głębi korytarzu. Z taką formą sztolni wiąże się legenda o miejscowym księciu ziębickim, który zapragnął ujrzeć na własne oczy złotonośną rudę i kazał wykuć chodnik wysoki na tyle, by mógł go przejść, nie zdejmując z głowy czapki. Gwarkowie z przekory pozostawili jednak niskie wyjście, by wchodząc do sztolni wielmoża musiał na moment pochylić głowę, oddając mimowolny hołd ich dziełu.
Sztolnia powstała przypuszczalnie na początku XVI wieku, złotego okresu miejscowego górnictwa i była oczywiście kuta ręcznie. Całkowita długość chodnika wynosiła niecałe 0,5 km i odwadniała oraz wentylowała pozostałe wyrobiska na Górze Krzyżowej. Sztolnia nie posiada własnego oświetlenia – po ok. 200 metrach od wejścia jest częściowo zamurowana i poza tę strefę jej eksploracja dla przeciętnego turysty może być niebezpieczna. Jest łatwo dostępna, gdyż leży tuż przy szlaku turystycznym ze Złotego Stoku na Przełęcz pod Trzeboniem.
MAPA
PROPOZYCJA WYCIECZKI
ZE ZŁOTEGO STOKU NA JAWORNIK WIELKI