Miasteczko, ok. 3000 mieszkańców, we Wzgórzach Niemczańsko-Strzelińskich. Powstało jako następca grodu w pobliskim Gilowie, w X wieku, jeszcze pod rządami czeskimi. Jego nazwę Nemci, Nemeczi Kronika Thietmara wywodzi od Niemców, którzy mieli wznieść tutejsze założenie grodowe. W roku 990 Mieszko zajął Śląsk wraz z Niemczą, co odnotowuje XII-wieczny kronikarz Mnich Sazawski uzupełniający Kronikę kanonika Kosmasa. W roku 1017 gród stał się areną jednej z odsłon długoletnich zmagań między księciem Bolesławem Chrobrym a królem niemieckim Henrykiem II, którego wspierali Czesi i Lutycy. Henrykowi nie udało się zdobyć grodu i w roku następnym wojny zakończył korzystny dla Bolesława pokój w Budziszynie. Niemcza stanowiła następnie gród kasztelański, w roku 1155 należący do biskupstwa wrocławskiego, co potwierdza dokument papieża Hadriana IV. Na początku XIII wieku istniał tu zamek – rezydencja książęca, a rok 1244 przyniósł podpisanie przez biskupa Tomasza i księcia Bolesława Rogatkę dokumentu dotyczącego budowy nowej (po najeździe mongolskim) gotyckiej katedry we Wrocławiu.
Niemcza znad ogrodu w Wojsławicach, w tle Wzgórza Krzyżowe
W XIII wieku Niemcza posiadała prawa miejskie, a pod koniec tegoż stulecia uzyskała nowe obwarowania, w części zachowane do dziś. W roku 1331 szlakiem przez Niemczę ciągnął na spotkanie z Krzyżakami król czeski i pretendent do tronu polskiego Jan Luksemburczyk, tracąc cenny czas na nieudane oblężenie miasta. W roku 1429 rejza husycka dotarła pod miasto, taboryci zajęli je i uczynili swoją bazą wypadową, toteż po jej odbiciu zburzono część fortyfikacji. W tym okresie – aż do roku 1675 Niemcza stanowiła część księstwa brzeskiego, podległego Koronie Czeskiej. W roku 1675 umarł ostatni Piast śląski – książę brzeski Jerzy Wilhelm i miasto stało się królewskim. W roku 1741 wraz z większością Śląska podczas wojny o sukcesję austriacką została zajęta przez Prusy Fryderyka II.
Niemcza w XVIII w na rycinie F. Wernera
W roku 1945 weszła w granice przesuniętej na zachód przez USA i Związek Sowiecki Polski. W mieście położonym na skalistej skarpie zachował się historyczny układ urbanistyczny z podłużnym rynkiem, pałac z XIX w. zawierający pozostałości dawnego zamku z końca XVI w., fragmenty murów obronnych z XV w. z renesansową basztą Bramy Górnej (XVI w.), a także gruntownie przebudowane w XIX w. renesansowe kamienice. Neogotycki kościół Niepokalanego Poczęcia NMP z wyróżniającą się w panoramach miasta 60-metrową wieżą pochodzi z roku 1865, zaś cmentarny kościółek św. Wojciecha – z roku 1612. Główną atrakcją okolicy jest pobliskie arboretum w Wojsławicach.
Widok na Niemczę od wschodu, w tle Wielka Sowa