Przełęcz Międzyleska (538) – bez znaków – Lichkov (525; 2 km) – bez znaków – Szlak zielony pod Boudą (525; 5 km) – znaki zielone – Odranec (835; 6,5 km) – bez znaków i znaki czerwone – Hvezda (845; 10,5 km) – znaki niebieskie – Czerwona Woda (565; 13 km) – Kapliczka Bożego Miłosierdzia (560; 14 km) – Dolni Orlice (570; 15,5 km) – bez znaków – Pod Kamenaczem (590; 16 km) – szlak rowerowy – Pod Liskovcem (620; 17,5 km) – bez znaków – Źródło Maryi (680; 18,5 km) – znaki zielone – Hora Matky Bożi (760; 19,5 km) – znaki żółte – Kraliki (570; 21,5 km) – znaki czerwone – Dolni Borzikowice (25 km) – znaki żółte – Przeł. Międzyleska (540). Długość: 26 km. Suma podejść: 700 metrów.
Trasa dłuższa i częściowo trudna orientacyjnie, można ją skrócić o ok. 4 km, podjeżdżając do Dolnych Borzikowic, ale niewymagająca jeśli chodzi o podejścia. Przełęcz Międzyleska to właściwie żadna przełęcz, tylko rozległe obniżenie głównego grzbietu Sudetów, za którym ok. 300 metrów w niedostrzegalnej niecce płynie Lipkowski Potok.
Widok z Przeł. Międzyleskiej na Masyw Śnieżnika (Trójmorski Wierch, Mały Śnieżnik i grzbiet Suszyny)
Na granicy odnajdujemy nie rzucający się w oczy szlak zielony, którym idziemy niecały kilometr na zachód granicą do momentu, w którym schodzi on w wykop linii kolejowej Lichkov – Międzylesie. Tu odbijamy w wąską ścieżkę w lewo, która prowadzi skrajem lasu, nad nasypem. Ostatnie 100 metrów ścieżki od ambony na skraju lasu jest zarośnięte i trzeba je pokonać skrajem pola. Następnie wychodzimy na wygodną asfaltową drogę i dochodzimy do szosy z Kralików do Lichkowa, którą idziemy ok. 100 metrów w prawo i odbijamy w lewo, przekraczając Cichą Orlicę.
Cicha Orlica w Lichkovie / W Lichkovie
Za mostem skręcamy w asfaltową drogę w lewo, wzdłuż zabudowań, która wyprowadza po kilkuset metrach na łąki pod Boudą i wznosi się łagodnie ku granicy lasu. W miarę podejścia otwierają się widoki. Przed nami widać grzbiet Suchego Wierchu, w tyle widnieje niski grzbiet Granicznego Wierchu na granicy polsko-czeskiej.
Łąki nad Lichkovem
Po lewej w tyle odsłania się Masyw Śnieżnika, zaś na wschodzie lesisty masyw Jerzabu zakończony Górą Matki Bożej z dawnym klasztorem nad Kralikami.
Masyw Suchego Wierchu w porannych chmurach / Jerzab
Droga dochodzi do skraju lasu i biegnie łukiem w lewo, doprowadzając do skrzyżowania z traktem z Dolnych Bożikowic. Tu skręcamy w prawo i pochodzimy dość mozolnie lasem do poprzedniego duktu, którym prowadzą znaki zielone z Lichkova (alternatywnie można na nie wyjść w Lichkovie, dokładając około kilometr do trasy).
Widok na Masyw Śnieżnika spod Boudy / Zbliżenie na Jerzab
Szlak opuszcza zaraz wygodny dukt i rozpoczyna dość strome podejście wąską ścieżką, mijając kolejne schrony stanowiące element twierdzy Bouda ryglującej przejście przez Bramę Międzyleską. Pierwszy mijany nosi malowniczą nazwę Na pupku.
Schron Na Pupku
Mijamy następne bunkry. Jeden z nich jest tak wpasowany w strome zbocze że podchodzimy drewnianymi stopniami (uwaga, ślisko) by osiągnąć jego szczyt. Tuż powyżej teren się wypłaszcza – za kolejnymi betonowymi umocnieniami okrążamy wygodnym duktem zalesioną kulminację Boudy (845 m n.p.m.)
Bunkry pod Boudą
Tuż za nią na siodle Odranec szlak zielony skręca w prawo do oddalonej o ok. 0,5 km głównej grupy twierdzy Bouda, my zaś kierujemy się prosto, grzbietem szeroką drogą przez las. Z prawej dołączają wkrótce znaki czerwone i podejście robi się coraz bardziej mozolne. Za krzyżówką U Trzech Panów, na której dołączają na krótko znaki niebieskie szlak czerwony odbija w lewo i stromo wznosi się kamienistą ścieżką na północną kulminację Suchego Wierchu – Bradło (988 m n.p.m.)
Ostatni odcinek podejścia na Bradło / Skały na grzbiecie Bradła
Niestety skały pod samą kulminacją Bradła są już całkowicie zarośnięte, przez co pozbawione widoków. Można na nich natomiast odpocząć po trudach podejścia. Mijamy następnie szczyt Bradła i kamienistą ścieżką niemal niedostrzegalnie obniżamy się na siodło w Suchym Wierchu z masztem przekaźnikowym, wieżą widokową, schroniskiem i parkingiem.
Na Bradle / Na grzbiecie Suchego Wierchu
Szlak czerwony mija schronisko z wieżą i krótko przez młodnik podchodzi do kolejnych skałek pod główną kulminacją Suchego Wierchu zajętą przez kolejne maszty. Ze skałek niestety niewiele widać.
Kramarzowa Chata / Skały na Suchym Wierchu
Czeka nas teraz miejscami kamieniste zejście lasem na grzbietowe siodło Hvezda. Z przecinki w połowie drogi oglądamy masyw Bukovej hory. Na węźle szlaków na przełęczy odnajdujemy znaki niebieskie do Czerwonej Wody i rozpoczynamy dość wygodne schodzenie leśnymi duktami.
Skałki na Suchym Wierchu / Bukowa Góra ze szlaku czerwonego
Z przecinek w górnych partiach szlaku oglądamy ponownie masyw Jerzaba w Hanuszowickiej Wierchowinie oraz klasztor nad Kralikami z zamykającym widnokrąg Masywem Śnieżnika.
Widoki z zejścia do Czerwonej Wody na Hanuszowicką Wierchowinę i Masyw Śnieżnika
Szlak przecina przez środek podwórka samotne gospodarstwo i kolejny, już niskopienny las, wychodząc na skraj łąk nad Czerwoną Wodą. Na wprost widnieje Jerzab i Hanuszowicka Wierchowina, po lewej rejon Kralików i Masyw Śnieżnika.
Na szlaku niebieskim do Czerwonej Wody
Śnieżnik / Grzbiet Suszyny i Kraliki ze zboczy Suchego Wierchu
Szlak osiąga skraj zwartej zabudowy i dochodzi do asfaltowej ulicy, którą w lewo wiedzie do szosy z Przeł. Międzyleskiej do Czerwonej Wody. Znad wsi ponownie oglądamy Jerzab i prezentującą się bliżej Krzyżową Górę.
Nad wsią Czerwona Woda
Na wspomnianej wyżej szosie szlak czerwony skręca w prawo, my natomiast w lewo, lecz skręcamy zaraz, przed ruinami bunkra w prawo, wygodną polną drogą. W przedzie ładnie prezentuje się Masyw Śnieżnika.
Droga z Czerwonej Wody, w tle Masyw Śnieżnika
Trójmorski Wierch, Mały Śnieżnik i Śnieżnik z drogi do Dolnej Orlicy / Masyw Śnieżnika w oglądzie
Po prawej znów prezentuje się nam Jerzab, zaś z tyłu rozszerza panorama pasma Suchego Wierchu.
Widok na pasmo Jerzabu i masyw Góry Matki Bożej
Widoki z drogi z Czerwonej Wody: Jerzab / masyw Suchego Wierchu
Droga zakręca i na prawo od pasma lasu pojawia się biała plamka samotnej kapliczki wśród pól. W tyle widok jest coraz szerszy i obejmuje także, obok Suchego Wierchu, także Bukową Górę.
Droga ku kapliczce
Kapliczka w tle Jerzab / Widok spod kapliczki na Suchy Wierch
Przy kapliczce droga zakręca w prawo, wzdłuż ogrodzonego pola – niestety podczas naszego przejścia na tym odcinku aż do torów linii kolejowej Kraliki – Czerwona Woda była niewykoszona. Spod kapliczki mamy dalej ładne widoki na Jerzab, Masyw Śnieżnika i masyw Suchego Wierchu.
Widoki spod kapliczki: Jerzab / masyw Bukovej hory
Widoki spod kapliczki: Suchy Wierch
Wspomnianą zarastającą drogą między polami, mijając resztki bunkra dochodzimy do wykopu linii kolejowej do Kralików. Po drodze towarzyszą nam wciąż ładne widoki.
Droga od kapliczki, w tle Suchy Wierch / Widok na gniazdo Śnieżnika
Widoki z drogi od kapliczki: Bukowa Góra / Suchy Wierch
Po lewej widoczne są zabudowania wsi Dolna Orlica, do której zmierzamy. Za nią malowniczo zamyka widnokrąg Masyw Śnieżnika.
Widoki na Masyw Śnieżnika od Trójmorskiego Wierchu po Suszynę
Przy wykopie linii kolejowej droga skręca w lewo i prowadzi wzdłuż torów ku położonego wśród pól przejazdowi.
Masyw Suchego Wierchu / Masyw Śnieżnika z drogi do Dolnej Orlicy
Droga przekracza przejazd i łagodnie wznosi się ku zabudowaniom Dolnej Orlicy. Ładnie stąd widać Krzyżową Górę, Suchy Wierch i Masyw Śnieżnika.
Linia kolejowa Czerwona Woda – Kraliki: widok na Masyw Śnieżnika / Krzyżowa Góra
Widok od przejazdu na Suchy Wierch / Krzyżową Górę
Wspomnianą prostą drogą dochodzimy do głównej ulicy wsi Dolni Orlice i nią w prawo do bliskiej krzyżówki z szosą Kraliki – Czerwona Woda. Nieco na prawo odbiega droga do górnej części Dolnych Orlic, którą wybieramy i idziemy około kilometr do skrzyżowania ze szlakiem rowerowym z Czerwonej Wody.
Masyw Suchego Wierchu od Bukowej Góry po Lichkov z ostatniego odcinka drogi do Dolnych Orlic
Skręcamy w lewo i wspomnianym szlakiem rowerowym wznosimy się krótko na łąki pod masywem Góry Matki Bożej. Ponownie oglądamy Suchy Wierch ale i Góry Orlickie oraz Bystrzyckie rejonu Bramy Międzyleskiej.
Widoki ze szlaku rowerowego nad Dolną Orlicą: masyw Suchego Wierchu / Graniczny Wierch, Czerniec, Jagodna i Anensky vrch
Trznadel na polach / Widok na rejon Przeł. Międzyleskiej, w tle Góry Orlickie i Bystrzyckie
Wędrujemy około kilometr łagodną drogą, w której cały czas towarzyszą nam wspomniane widoki.
Widoki ze szlaku rowerowego na Bukową Górę i Suchy Wierch
Pasmo Suchego Wierchu / Przeł. Międzyleska, Jagodna, Łomnicka Równia, Urwista i staw w Kralikach
Dochodzimy do stacji uzdatniania wody, gdzie w prawo odchodzi asfaltowa a zarazem potem gruntowa droga. Skręcamy w nią i zbliżamy się do granicy lasu.
Widok na Kraliki i rejon Przeł. Międzyleskiej / Kraliki, Opacz, Trójmorski Wierch i Maływ Śnieżnik
Kraliki i Urwista / Chmury nad Bramą Międzyleską
W lesie z prawej dołącza szlak zielony, lecz po chwili odchodzi w lewo w dół. Mijamy kapliczkę maryjną z ławeczkami i stóp, i, cały czas prosto, łagodnie wznosimy się leśnym duktem.
Kapliczka maryjna U Ławeczek
Gdy po lewej pojawi się wylesienie odchodzi od głównego duktu lekko w dół mniej wyraźna droga do widocznej poniżej kapliczki słupowej u Źródła Maryi.
Zejście do Marianskego pramena / Mariansky pramen
Drogą od źródełka schodzimy w głęboką lesistą dolinę, gdzie za mostkiem napotykamy ponownie szlak zielony z Kralików prowadzący na Górę Matki Bożej. Czeka nas teraz krótkie, choć mozolne podejście zakosami na szczytową łąkę.
Źródło Maryi / Dolina pod Górą Matki Bożej
Osiągamy wierzchołek z kompleksem dawnego klasztoru i kościoła oraz malowniczą panoramą Masywu Śnieżnika, Suchego Wierchu i rejonu Przełęczy Międzyleskiej.
Widok z Góry Matki Bożej na Masyw Śnieżnika / Kościół poklasztorny
Po odwiedzeniu kościoła na Górze Matki Bożej (zdjęcia w odsyłaczu) rozpoczynamy zejście główną, dość stromą drogą pątniczą (szlak żółty), przy której co jakiś czas pojawiają się zamknięte niestety kaplice (ich wyposażenie przeniesiono do muzeum we Vraclawiu). W dalszym ciągu oglądamy też panoramę Masywu Śnieżnika od pd. zach.
Kraliki ze zbocza Góry Matki Bożej, w tle Jagodna i Urwista / Widok z zejścia do Kralików na Masyw Śnieżnika
Jedna z kaplic przy ścieżce pątniczej / Owce pod Górą Matki Bożej
W Kralikach mijamy kolejne kaplice i kolumny wotywne, dochodząc do głównej bramy na trakt pielgrzymi z figurami m.in. Króla Dawida i św. Jana Chrzciciela.
Jedna z kaplic w Kralikach / Ukoronowanie Najświętszej Marii Panny
Figury bramy alei do sanktuarium
Mijamy mniejszy rynek z kolumną maryjną i prosto dochodzimy do głównego namesti. Stąd możliwe są dwa warianty do Przełęczy Międzyleskiej – my wybraliśmy z uwagi na niepewną pogodę ten szlakiem czerwonym prowadzącym niestety niemal cały czas (ok. 4,5 km) bocznymi asfaltowymi drogami, z niebezpiecznym momentem przy głównej krzyżówce nad Dolnymi Borzikowicami.
Kolumna maryjna na Małym Rynku / Kaplica św. Trójcy
Tuptanie po asfalcie doliną Cichej Orlicy wynagradzają ładne widoki i co jakiś czas mijane figury przydrożne.
Grupa Ukrzyżowania przy szlaku czerwonym / Widok na Górę Matki Bożej
Widok na masyw Suchego Wierchu
Szczególnie ładnie prezentuje się z odległości dawny klasztor nad Kralikami, ale i np. Trójmorski Wierch, który, oglądany z tej strony, ma wyjątkowo szpiczasty, stożkowy kształt.
Widok na Górę Matki Bożej
Łąki w dolinie Cichej Orlicy / Trójmorski Wierch i wyłaniający się zza niego Śnieżnik
Zbliżenie na Trójmorski Wierch, w tle Puchacz / Widoki na wzniesienia nad Kralikami
Szlak mija jeden z wielu bunkrów, które miały bronić przejścia przez Sudety przed Niemcami a zostały oddane w wyniku układu monachijskiego.
Widok na Górę Matki Bożej / Resztki bunkra przy szlaku
Widoki na Masyw Śnieżnika: gniazdo Śnieżnika / grzbiet Suszyny
Wreszcie szlak skręca w prawo, okrąża budynek kompleksu szkolnego, przekracza Cichą Orlicę i odbija od szosy w lewo, miedzą przez pola. Po lewej ładnie prezentuje się Suchy Wierch.
Szlak czerwony przed Dolnymi Borzykowicami / Widok na Suchy Wierch
Przed nami najtrudniejszy odcinek całej trasy – pokonanie ruchliwej krzyżówki nad Dolnymi Borzykowicami i wąskiego wiaduktu przy drodze na Przeł. Międzyleskiej. Jest to zadanie niezwykle trudne w wakacyjne weekendy. Na drodze nie ma wydzielonego pobocza a Polacy i Czesi gnają tu na złamanie karku. Rekompensatą są ponownie ładne widoki na Trójmorski Wierch, ale i Czarną Górę.
Pociąg na tle Trójmorskiego Wierchu i Małego Śnieżnika / Widok na Czarną Górę
Suchy Wierch z rejonu krzyżówki nad Dolnymi Borzykowicami /Jeszcze jeden widok na Mały Śnieżnik, Puchacza i Trójmorski Wierch
Gdy już pokonamy wspomniane skrzyżowanie i wiadukt pozostaje nam jeszcze niecały kilometr, dość wygodnej drogi do Przeł. Międzyleskiej (znaki żółte), podczas których ponownie oglądamy panoramę malowniczych okolic.
Widoki ze szlaku żółtego: Góra Matki Bożej i masyw Jerzabu / Mały Śnieżnik, Puchacz i Trójmorski Wierch