Najładniejsze grupy skalne. Góry Izerskie i Pogórze.
Góry Izerskie, wbrew wrażeniu, które mógłby mieć podróżnik przemieszczający się główną polsko-czeską magistralą komunikacyjną ze Szklarskiej Poręby do Harrachova, oglądając płaskowyże rejonu Jakuszyc, nie są bynajmniej monotonną krainą płaskich grzbietów i rozległych torfowisk. Wystarczy przecież wyjść za opłotki Szklarskiej Poręby, czy też wspiąć się na Wysoki Grzbiet, którego formacje były eksplorowane już w średniowieczu, obrastając w półlegendarną sławę, by przekonać się że skał tu dostatek. Nawet nad monotonną niecką Hali Izerskiej wyrastają wychodnie Średniego Grzbietu oraz Krogulca, zaś gdy znajdziemy się na zachodnim pograniczu gór – po czeskiej stronie, dostrzeżemy liczne wieżyce i urwiska na stromych stokach otoczenia doliny Smedy: Orzesznika, Frydlanckich Blanek, Palecznika. Jadąc z kolei na północ i opuszczając góry, zauważymy zgrupowania skalne na brzegach doliny Bobru z Dzikim Wąwozem, kończące się efektownie Panieńskimi i Lwóweckimi Skałami. We wschodniej części Pogórza znajdziemy z kolei m.in. przypominający utwory Pogórza Kaczawskiego tzw. Stożek Perkuna. Lista skalnych atrakcji jest zatem bogata i trudno wybrać dziesięć z nich. Stąd też poniższą listę można uznać za dyskusyjną czy kontrowersyjną, a przy jej układaniu, brano pod uwagę także walory widokowe i… historyczne.
1. Frýdlantské cimbuří (CZ)
Dosłownie: Frydlanckie Blanki. Potężny bastion skalny, górujący nad doliną Smedy, imponująco przedstawiający się od strony wsi Biały Potok. Można oglądać go zarówno z dołu, jak i wejść na szczyt, zwieńczony krzyżem, skąd roztacza się panorama rejonu Hejnic i styku trzech granic: Polski, Czech i Niemiec.
Dojście: w Białym Potoku może być problem z zaparkowaniem, zostają Hejnice, gdzie można stanąć zarówno przy bazylice, jak i – bliżej Białego Potoku, przy szlaku żółtym – na południowym brzegu Smedy (dwa placyki). Stamtąd szlakiem żółtym i zielonym dość monotonnie (boczna uliczka Bilego Potoku, potem las), na końcu znowu żółtym, cały czas pod górę [4,5 km/475 m podejścia]. Po drodze mijamy Leśny Kościół i możemy zboczyć do wodospadów Czarnego Potoku. Ostatni odcinek (od końca drogi leśnej w dolinie Czarnego Potoku) – ścieżka jest kamienista i stroma. Alternatywne dojście prowadzi od płatnego parkingu na Smedavie – za znakami czerwonymi, następnie żółtymi [5 km/240 m podejścia] – przez Południowe Kamienie z miejscami stromym zejściem (odcinek z łańcuchem i klamrami)
Blanki – widok z Leśnego Kościoła
2. Orzesznik (CZ)
Kolejna skalna strażnica na jednym z północnych ramion Gór Izerskich, nad doliną Smedy, strzeże samych Hejnic z barokową bazyliką. Eksponowane wejście z klamrami prowadzi na szczytową platformę z krzyżem i panoramą okolic. Jednak grzbiet Orzesznika to i inne malownicze grupy skalne, przycupnięte nad doliną Wielkiego Sztolpicha – niektóre z nich otrzymały własne nazwy jak Stojka, Ogrodowa Ściana i Ogrodowa Wieża.
Dojście: od bazyliki w Hejnicach (parking) szlakiem czerwonym w górę – mozolnie i monotonnie lasem [450 metrów na 3 km, z czego większość na ostatnich 2 km]. Na końcowym odcinku pojawiają się skałki.
Wejście na Orzesznik
3. Skałki na Jizerze (CZ)
Dwa masywy skalne o kilkunastometrowej wysokości, położone na płaskim wierzchołku stanowią doskonałe punkty widokowe. Jeden z nich – z krzyżem został udostępniony turystom. Dookolna panorama nie zahacza o okoliczne osady ludzkie i obejmuje, obok wierzchowiny Gór Izerskich, również Karkonosze. Brak zanieczyszczenia światłem sprawia że jest to dobre miejsce do obserwacji nocnego nieba.
Dojście: od płatnego parkingu na Smedavie za znakami czerwonymi, potem żółtymi, lekko pod górę [3 km/250 m podejścia].
Na szczytowej skałce Jizery
4. Wysoki Kamień (PL)
Można powiedzieć zwykła grzęda, albo też grzebień skalny i to w otoczeniu zagospodarowanym (teren prywatny). Niemniej trzeba docenić rozległą panoramę Karkonoszy i leżącego u stóp padołu z rozrzuconymi osiedlami Szklarskiej Poręby. Widać stąd także monotonne, lesiste płaskowyże Gór Izerskich. Obok, wpisujące się w skalisty klimat, kamienne schronisko zbudowane własnymi siłami właściciela szczytu. Ostatnio budowana jest przez niego wieża widokowa, która przesłoniła widok na Karkonosze ze szczytowej platformy, stąd turyści okupują skalną ambonę poniżej, przy drodze dojazdowej i szlaku czerwonym
Dojście: jeżeli zaparkujemy na Osiedlu Podgórze, za Hutniczą Górką dojście za znakami czerwonymi jest krótkie, choć nieco męczące [2 km/270 m podejścia]
Widok z Wysokiego Kamienia na Karkonosze z Pogórzem
5. Bobrowe Skały (PL)
Jedno z najbardziej niedocenianych miejsc rejonu Karkonoszy, leżący rzut przysłowiowym beretem o jednego z osiedli Piechowic, stanowi równocześnie potężny, efektowny mur skalny ze śladami schroniska u podnóży. Panorama ze szczytu skał obejmuje obok Karkonosz, również Pogórze Kaczawskie i Rudawy Janowickie.
Dojście: z górnej części Piastowa (brak parkingu – zostaje pobocze) za znakami niebieskimi [niecały kilometr, nieco ponad 100 m podejścia], albo z Górzyńca (można zostawić samochód przy pętli autobusowej jeśli jest wolne miejsce) za znakami zielonymi, które biegną nieco powyżej [2,5 km/230 m]
Punkt widokowy na Bobrowych Skałach
6. Wieczorny Zamek (PL)
Nie jest to może skała w formie finezyjna, nie roztacza się stąd również taka panorama, jak z wierzchołka pobliskiego Zwaliska, jednakże wiąże się z nią fascynująca i historia, i legendy o średniowiecznych poszukiwaczach drogocennych kamieni w dzikich górach śląskiego pogranicza. To wystarczający powód by znalazła się na liście.
Dojście: najkrótsze z parkingu na Rozdrożu Izerskim za znakami zielonymi, cały czas pod górę aż na Zwalisko [3,5 km/300 m podejścia]. Ze wspomnianego wyżej Osiedla Podgórze w Szklarskiej Porębie za znakami czerwonymi przez Wysoki Kamień [5 km/350 m podejścia]
Wieczorny Zamek
7. Południowe Kamienie (CZ)
Rozległe zgrupowanie skalne na grzbiecie ponad Frydlanckimi Blankami. Skały przyjmują różne formy m.in. chybotka. Z łatwo dostępnych wierzchołków rozciągają się ładne widoki na rejon Smreka i wychodnie skalne po przeciwnej stronie doliny Smedy (m.in. Palecznik) oraz Smedavską horę.
Dojście: od płatnego parkingu na Smedavie za znakami czerwonymi, potem żółtymi [4 km/220 m podejścia]. Alternatywnie z Hejnic za znakami żółtymi, zielonymi i żółtymi, przez Frydlanckie Blanki [6 km/600 metrów podejścia].
W Południowych Kamieniach
8. Chybotek (PL)
Mają Czesi opisanego wyżej “viklana”, mamy i my swojego – pojedynczego, za to łatwiej dostępnego, bo znajdującego się ok. 750 metrów od parkingu przy kościele w Szklarskiej Porębie Dolnej, dostępnego prowadzącymi łagodnie znakami niebieskimi. Strzeże on brzegów usianego skałkami przełomu Kamiennej na granicy Gór Izerskich i Karkonoszy.
Chybotek nad doliną Kamiennej
9. Lwóweckie Skały (PL)
Największe piaskowcowe miasteczko skalne w regionie – poza Górami Stołowymi rozciąga się na skraju Pogórza Izerskiego, na granicy Lwówka Śląskiego. Krajobraz jakby przeniesiony znad Adrszpachu, Broumova, Karłowa lub, co najmniej, Chełmska Śląskiego. Wejście na szczyt skał jest łatwo dostępne i nie wymaga większego wysiłku.
Dojście: z ulicy – przy wlocie do Lwówka drogi z Jeleniej Góry, pod górę – nie sposób nie trafić. U stóp skał znajduje się placyk, gdzie można zostawić samochód.
Lwóweckie Skały
10. Pytlackie Kamienie (CZ)
Rozległa grupa skalna na Średnim Grzbiecie, doskonale widoczna z polskiej Hali Izerskiej. Ze skałek rozciągają się widoki na Góry Izerskie po obu stronach granicy.
Dojście: od płatnego parkingu pod Bukowcem, na skraju Jizerki za znakami czerwonymi [5 km/170 m podejścia]
Jeden z Pytlackich Kamieni