Czarnogórskie mokradła

Jańskie Łaźnie – bez znaków – Klausuv dul – bez znaków – Velke Pardubicke Boudy – ścieżka przyrodnicza – Czernohorska raselina – znaki żółte – Czerna hora (ok. 1280 m n.p.m.) – bez znaków – Zinneckerovy boudy – bez znaków – Nad Tesnym dulem – znaki czerwone – Jańskie Łaźnie. 13,5 km. Suma podejść: 650 metrów.

Alternatywny wariant do Pardubickych boud dla mniej zdesperowanych turystów: szlakiem niebieskim do Modrokamennej boudy, potem żółtym na Modre Kamienie i zielonym do Wielkich Pardubickich Bud (+ 2 km).

Do Jańskich Łaźni dojeżdżamy przez Przeł. Okraj lub Żaclerz (zwracając uwagę na czeskie, białe i dość kiepskie oznaczenia ewentualnych objazdów). Jadąc od Trutnova w krajobrazie jako pierwszy z okazałych karkonoskich masywów wyrasta Czerna hora – jeden z najdalej na południe wysuniętych szczytów, osiągający wysokość prawie 1300 m n.p.m. W Jańskich Łaźniach albo parkujemy na centralnym parkingu przy stacji kolei linowej albo tzw. Dolnej Promenadzie (należy do trasy doliczyć 1 km, parkingi płatne – 60 kc/dzień 2012). Nam udało znaleźć się darmowe miejsce na placyku w pobliżu hotelu Lesni dum nie oznaczonym “P Reserve”, co miało ten plus, że miejsce leżało przy wyjściu na szlak. Jańskie Łaźnie to uzdrowisko oparte na naturalnym bogactwie Cieplic, znanym już w XV w. (w roku 1451 gościł tu Eneasz Sylwiusz Piccolomini, późniejszy papież Pius II). Nazwa miejscowości pochodzi od św. Jana Chrzciciela, któremu poświęcono źródła, budując tu kaplicę. W XVII stuleciu w miejscowości istniał dom kąpielowy, zajazd i ponad 20 innych budynków. Późniejsze badania naukowe stwierdziły radoczynność miejscowych źródeł.

Ścieżka Luizy Klauzuv dul

Czernohorski potok nad Jańskimi Łaźniami

W każdym razie trasę zaczynamy ze znakami czerwonymi ulicą Modrokamienną, gdy odejdą one w lewo pod górę w Zvoneczkovą, nie należy się przejmować tylko iść prosto. Za hotelem dochodzimy do krzyżówki ze znakami niebieskimi. Ignorujemy je, idąc dalej ulicą i szlakiem rowerowym, który zagłębia się w las. Na łuku ulicy Modrokamiennej dochodzimy do Czernohorskiego potoku i tablicy informacyjnej na początku Klausuv dolu. Tu, przy samotnym budynku skręcamy w lewo w nieznakowaną drogę Luizy wiodącą malowniczo wzdłuż potoku, który pieni się, opadając z naturalnych i sztucznych progów.

W Tesnym dole Progi w Tesnym dule

Progi na potoku przy Drodze Luizy

Jak dowiemy się pośrednio z tablicy przy ścieżce (informacje także w języku polskim) nazwa Klausuv dul pochodzi nie od imienia Klaus, lecz od klauzur, zwanych też kunsztami wodnymi, powszechnego w Karkonoszach w XVI stuleciu systemu spławiania drewna z gór do potrzeb przemysłowych (podgórskich kopalń i hut). Klauzury były zbiornikami wodnymi tworzonymi przez spiętrzenie ich wód drewnianymi lub ziemnymi tamami.

W Tesnym dule Skały w Klauzuv dule

Skały w wąwozie Czernohorskiego potoku

Sama Droga Luizy i obecne, kamienne progi na Czernohorskim potoku są oczywiście znacznie późniejsze (pocz. XX wieku) i miały charakter sztucznych, romantycznych ulepszeń natury. Zresztą, gdzieniegdzie w wąwozie powstały twory hybrydowe będące wspólnym dziełem natury i człowieka – tam, gdzie bystry strumień przerwał kamienne pęta spiętrzeń. Inna nazwa doliny Tesny (Ciasny) dul dobrze oddaje jej krajobraz.

Kaskada w Tesnym dule Próg w Klauzuv dule

Jedna ze sztucznych kaskad w Tesnym Dule

Mijamy kolejne malownicze progi, a trasa przypomina nieco dolinę Białej Opawy w Hrubym Jeseniku. Kiedyś Droga Luizy biegła daleko w głąb czerhohorskiego masywu. Obecnie, odnowiono jedynie jej początkowy ok. 600-metrowy odcinek, który kończy się stromą skarpą w miejscu zniesionego mostku. Dalszy odcinek jest wąski, mokry, miejscami podmyty, jednak ktoś go widać utrzymuje, wycinając przejścia w gęstych zaroślach czy powalonych potężnych drzewach.

Kaskady w Tesnym dule Kaskady w Tesnym dule

Klausuv dul

Nie namawiam mniej doświadczonych turystów na kontynuację wędrówki – mogą oni wrócić do początku ścieżki i pójść w lewo za szlakiem rowerowym, który doprowadzi ich do szlaku niebieskiego i nim po ok. 500 metrach do Modrokamennej boudy, położonej na śródleśnej polanie. Stąd za znakami żółtymi należy podejść przez rozsianą na stoku Svetlej grupę Modrych (Niebieskich) Kamieni, ścinając łuki asfaltowej drogi dojazdowej do Velkych Pardoubickych Boud. Ostatni odcinek tego wariantu prowadzi wspomnianą drogą dojazdową wraz ze szlakiem zielonym, jednostajnie się wznosząc.

Kaskady w Tesnym dule Kaskady w Tesnym dule

Czernohorsky potok

Parę porad dla tych, którzy zdecydowali się kontynuować wędrówkę w Klausuv dule: 1) przekroczenie potoku przy zerwanym moście jest dość łatwe z powodu ułożonych w poprzek nurtu kamieni, również wejście po przeciwległej skarpie jest dość łatwe, chyba że idziemy po deszczach, 2) dalsza ścieżka jest nierówna – początkowo szeroka z widokami na kaskady w korycie potoku, potem zwęża się do szerokości jednej osoby, miejscami spływają boczne potoki i jest dość mokro, nawet błotniście, miejscami jest podmyta – dlatego lepiej się trzymać prawej strony, 3) powalone drzewa są w części poprzecinane, choć jest kilka pod którymi trzeba się przeciskać, 4) wędrówkę należy sobie raczej odpuścić w porze zimowej i wczesnowiosennej oraz porze opadów, gdyż może się to skończyć zjechaniem ze skarpy w wąwóz potoku, 5) w górnym odcinku (za wiatrołomami) ścieżka ponownie robi się malownicza, a widoki na kaskady otwierają się ponownie, 6) przy samej ścieżce są dwa źródełka ze smaczną wodą – jedno w połowie trasy, drugie – przy mostkach w górnej części wąwozu, 7) należy uważać na mostkach w górnej części potoku, które składają się z dwóch połączonych ze sobą, niczym nie zabezpieczonych bali, podstawą są oczywiście dobre obuwie.

Kaskady w Tesnym dule Kaskady w Tesnym dule

Kaskady w Tesnym dule Kaskady w Tesnym dule

Klausuv dul – odcinek za zerwanym mostkiem

Tyle dobrych rad – natomiast można być pewnym, że trudy wędrówki przez Klausuv dul wynagrodzi nam malownicza przyroda, która przemogła tu osiągnięcia cywilizacji.

Kaskady w Tesnym dule Kaskady w Tesnym dule

Kaskady w Tesnym dule Kaskady w Tesnym dule

Środkowe partie Klausuv dolu

Ścieżka jest intuicyjna, a nawet, jak napisałem wyżej – wytyczona. Gdy oddala się od potoku i kaskad, wspinając po stromej skarpie, uwagę zwracają potężne drzewa, które wraz z korzeniami obsunęły się po podmytych stokach. Za mniej efektownym odcinkiem skrajem potężnych wiatrołomów znów robi się ładnie i bardziej zielono. W przeciwieństwie do dolnej części wąwozu królują tu drzewa szpilkowe i paprocie.

Kaskady w Tesnym dule Kaskady w Tesnym dule

Kaskady w Tesnym dule Kaskady w Tesnym dule

Odcinek wąwozu ponad wiatrołomami

I, gdy się wydaje że jest zupełnie dziko w polu widzenia pojawia się tzw. Souteskovy wodospad z ułożonych kamieni, a wyżej, przy mostku, efektowne, uregulowane koryto bocznego potoku.

Kaskady w Tesnym dule Kaskady w Tesnym dule

Sztuczna kaskada w górnej części Klausuv dolu

Mostek ten, a właściwie kładkę ostrożnie przekraczamy, dochodząc za moment do kolejnej kładki, tym razem na głównym cieku potoku w miejscu dawnego mostu. Nie przekraczamy jej jednak (ścieżka w lewo prowadzi do Malych Pardoubickych Boud przy szlaku czerwonym), lecz idziemy prosto wzdłuż brzegu do położonego opodal źródełka.

Kładka w Tesnym dule Górna część Tesnego dołu

Przy kładce w górnej części Tesnego dołu

Od źródełka, choć trudno w to uwierzyć, wątła ścieżka biegnie dalej w górę, lewym orograficznie brzegiem potoku. Tu należy uważać, gdyż przestaje być intuicyjna i ginie w paprociach. Niemniej, cały czas trzyma kierunek w górę wąwozu, który przestaje być skalisty, a robi się zielony, pełen paproci.

Górna część Tesnego dołu Górna część Tesnego dołu

Zielona puszcza w górnej części Tesnego dołu

Tylko spływający z torfowisk Czernohorski potok zachowuje charakterystyczną miedzianą barwę.

Górna część Tesnego dołu Górna część Tesnego dołu

Czernohorski potok wśród paproci

Wreszcie, gdy widać już przed nami koniec wąwozu i skraj opadającej ze zbocza Svetlej łąki ścieżka ostatecznie ginie w paprociach. Nie należy się jednak tym przejmować, lecz krótko podejść do ciemnego świerkowego lasu znajdującego się na skarpie po prawej. Nie jest on zbyt gęsty i ma zaledwie 100 metrów szerokości.

Górna część Tesnego dołu Górna część Tesnego dołu

Kaskady przy końcu ścieżki w Tesnym dole

Za pasemkiem lasu znajduje się przecinka wyciągu talerzykowego, którym podchodzimy ok. 300 metrów w lewo do widocznych już na górnym skraju polany Velkych Pardoubickych Boud. Po lewej ładnie widać porośnięte gęstym świerkowym lasem szczytowe partie Czernej hory.

Czerna hora z Pardubickich boud Pardubickie boudy

Czerna hora z łąki pod Pardoubickymi Boudami / Vlk. Pardoubicke Boudy

Przy schronisku możemy odpocząć na drewnianych ławeczkach, oglądając w dole dolinę Czernohorskiego potoku, którą właśnie mozolnie przebyliśmy. Przy ławeczkach odnajdujemy znakowaną zielono ścieżkę przyrodniczą i idziemy nią w dół. Po ok. 100 metrach ścieżka odbija w lewo na ciąg drewnianych kładek.

Tesny dul z Pardubickich boud Przez czernohorskie torfowiska
Tesny dul z Vlk. Pardoubickych Boud / Wejście na ścieżkę przyrodniczą

Drewniany pomost prowadzi nas przez rozległy grzbiet między Czerną horą a Svetlą. Wkraczamy na teren rezerwatu Czernohorska raselina obejmującego pas torfowisk wysokich o powierzchni ok. 60 ha, zajmujący powyższe grzbietowe spłaszczenie. Grubość warstwy torfu dochodzi tu do 2,5 metra. Na podmokłym podłożu występują typowe dla górskich mokradeł gatunki roślin, w tym przede wszystkim panosząca się tu wszędzie wełnianka pochwowata.

Przez czernohorskie torfowiska Przez czernohorskie torfowiska
Przez czernohorskie torfowiska Przez czernohorskie torfowiska
Pola wełnianki w rezerwacie Czernohorska raselina

Najciekawszy odcinek ścieżki zaczyna się, gdy wysokopienny las rzednie i przed nami otwiera się zielona poduszka bagien.

Przez czernohorskie torfowiska Przez czernohorskie torfowiska
Przez czernohorskie torfowiska Przez czernohorskie torfowiska
Na ścieżce przez rezerwat Czernohorska raselina

Warto zwrócić uwagę na pojawiające się przy ścieżce niskie tabliczki opisujące poszczególne gatunki występujących tu roślin. Niestety są one sporządzone jedynie w jęz. czeskim z nazwami łacińskimi miejscowej flory. W połowie drogi przez bagna przy ścieżce znajduje się widokowy pomost.

Przez czernohorskie torfowiska Przez czernohorskie torfowiska
Przez czernohorskie torfowiska Przez czernohorskie torfowiska
Czarnogórskie bagniska

Osiągamy północny skraj bagien i szlak żółty z Velkej Upy na Czerną horę. Idziemy nim w lewo przez rzednący świerkowy las. Zza drzewek zaczynają pojawiać się ładne widoki na masyw na Liści, Luczni i Studniczni horę, oddzieloną od nich Obrim dolem Śnieżkę oraz schowany za nią Kowarski Grzbiet.

Widok z torfowisk pod Czerną horą Widok z torfowisk pod Czerną horą
Widoki na północ ze szlaku żółtego
Po kilkuset metrach na prawo otwiera się tzw. Vyhlidka św. Huberta z ławeczkami i piękną panoramą głównego grzbietu Karkonoszy wraz z bocznym ramieniem od Luczin po Studniczną horę. Nic tylko siadać i podziwiać.
Widok z torfowisk pod Czerną horą Widok z torfowisk pod Czerną horą
Hubertova vyhlidka – widok na Liści horę, Zadnią Płaninę oraz Luczni i Studniczni horę

Widok z torfowisk pod Czerną horą Widok z torfowisk pod Czerną horą
Najwyższe partie Karkonoszy z Hubertovej vyhlidki

Wracamy na główny szlak, który przekracza zniszczony las na północnych stokach Czernej hory. Wciąż towarzyszą nam malownicze widoki Karkonoszy.

Widok z torfowisk pod Czerną horą Widok z torfowisk pod Czerną horą
Widok z torfowisk pod Czerną horą Widok z torfowisk pod Czerną horą
Wiatrołomy na pn. krańcu Czernohorskiej raseliny
Wreszcie ścieżka zakręca wyraźnie w lewo i przyjmuje kierunek w stronę widocznego masywu Czernej hory z wieżą telewizyjną na wierzchołku.
Ścieżka na Czerną horę Przez czernohorskie torfowiska
Na szlaku żółtym pod Czerną horą
Zanim wejdziemy w las warto się obrócić i raz jeszcze podziwiać panoramę najwyższych partii Karkonoszy.
Przez czernohorskie torfowiska Przez czernohorskie torfowiska
Zostawiamy w tyle Śnieżkę

Las nie oznacza jednak końca torfowisk, pojawiają się kępy kosówki i bocznica pomostu w lewo na pobliską drewnianą wieżę widokową z wglądem na malowniczną podmokłą łąkę.

Przez czernohorskie torfowiska Przez czernohorskie torfowiska
Podmokła łąka pod wieżą widokową

Wracamy do rozwidlenia i po kilkuset metrach, trzymając się szlaku żółtego wychodzimy z obrębu torfowisk. Dopiero tu, przy krzyżówce z leśnym duktem i znakami czerwonymi możemy przeczytać informację w języku polskim o miejscowej przyrodzie.

Przez czernohorskie torfowiska Przez czernohorskie torfowiska
Na skraju Czernohorskich torfowisk

Idziemy za znakami żółtymi i czerwonymi w górę, mijając skrzyżowanie traktów z dużą, nieaktualną niestety mapą rejonu Czernej hory. Oba szlaki przecinają tę krzyżówkę i wznoszą się przez rozległą polanę z ładnym widokiem na Śnieżkę w tyle oraz budynkiem hotelu Czerna bouda na górnym jej krańcu, w miejscu dawnej “budy” z XVIII wieku. Od hotelu kontynuujemy podejście za znakami żółtymi na rozległy, zalesiony grzbiet Czernej hory i na kolejnym rozdrożu, gdzie w prawo odchodzi droga do oddalonej o ok. 400 metrów wieży telewizyjnej na wierzchołku, osiągamy najwyższy punkt naszej trasy – ok. 1280 m n.p.m. Od tego miejsca krótko schodzimy asfaltem na polankę z kolejnymi budami. Tu należy skręcić w lewo, w drewniany chodnik ku widocznej wieży widokowej na spłaszczeniu szczytowym Czernej hory (ok. 1245 m n.p.m.).

Wieża widokowa na Czernej horze Wieża widokowa na Czernej horze
“Rozhledna” na Czernej horze

Wejście na wieżę zaadaptowaną z podpory kolejki linowej jest płatne (2012: 20/10 kc). Z platformy na szczycie roztacza się dookolna panorama, sięgająca Sudetów Wschodnich (w linku powyżej). Od wieży widokowej idziemy ścieżką w prawo, obok górnej stacji kolei – skąd, jeśli brakuje nam czasu możemy zjechać do Jańskich Łaźni. Jeśli preferujemy zejście (ok. 4 km do opisywanego punktu wyjściowego) należy iść prosto do rozwidlenia i stąd w lewo asfaltem, który cały czas schodząc, przechodzi pod podporami kolei linowej oraz kolejnego wyciągu – z obu przecinek mamy ładne widoki na położone w dole Jańskie Łaźnie.

Wycią na Czerną horę Zejście z Czernej hory
Wyciągi pod Czerną horą

Monotonne zejście drogą sprowadza nas na jej ostry łuk, tuż nad Zinneckerovymi Boudami. Tutaj należy odbić w lewo, w szutrową drogę prowadzącą łagodnym trawersem, którą kiedyś prowadził szlak czerwony (chyba że ktoś woli iść na krechę przecinką wyciągu narciarskiego, która wychodzi na szlak czerwony ponownie przy górnych zabudowaniach Jańskich Łaźni).Droga ta doprowadza po kilkuset metrach do kolejnego wirażu i skrzyżowania ze szlakiem czerwonym, wysoko ponad Tesnym dulem.

Zejście z Czernej hory Nad Tesnym dulem
Przy Zinneckerovych Boudach / Szlak czerwony nad Tesnym dulem

Dalszy odcinek trasy za znakami czerwonymi to monotonne, mozolne obniżanie się pd. wsch. stokami Czernej hory do Jańskich Łaźni. Na widoki możemy liczyć jedynie z dwóch wiatrołomów na trasie, skąd ładnie widać grzbiet Svetlej oraz, na horyzoncie, Góry Stołowe. Potem czeka nas gęsty, świerkowy las. Końcowy odcinek trasy to asfaltowa ulica Zvoneczkowa od dolnej części bocznego wyciągu prowadzącego tu aż ze szczytu Czernej hory. Zdjęć brak z powodów sygnalizowanych na ostatnim z załączonych obrazków.

Góry Stołowe spod Czernej hory Nad Tesnym dulem
Broumovske Steny i Szczeliniec Wlk. z zejścia do Jańskich Łaźni / Svetla ze szlaku czerwonego
MAPA TRASY
Najdete nás na mapy.cz
Uwaga! Trasa pokazuje wariant przejścia przez Klauzurowy Dół widniejący na mapy.cz jako teoretycznie dostępny. Przed przejściem należy sprawdzić (najlepiej na czeskich stronach) czy ścieżka jest do przejścia, alternatywnie dokonać obejścia przez Modre Kamienie.
KAMERA PRZY TRASIE – SPRAWDŹ POZYCJĘ ZINNECKEROVY BOUDY
INNE TRASY W REJONIE – SPRAWDŹ INDEKS TRAS

Dodaj komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *