Zieleniec DW “Bolko” (840) – znaki niebieskie – Masarykowa chata (1015) – znaki niebieskie – Szerliski Młyn (850) – znaki niebieskie – Nad Ludowym Domem (860) – znaki zielone – Połomskie Siodło (1010) – znaki czerwone – Szerlich (1020) – bez znaków – Zieleniec DW “Bolko”. Długość: 14 km. Suma podejść: 700 metrów. (Wariant przez Orlicę: 17 km, 800 metrów podejścia)
Samochód zostawiamy na pd. krańcu Zieleńca, na sporym bezpłatnym parkingu. Na skraju lasu odnajdujemy szlak niebieski wznoszący się zakosami, które możemy ściąć wzdłuż szkółki leśnej. Przy krzyżówce duktów odnajdziemy stary kamień przydrożny, z przecinek mamy ograniczone widoki na Góry Bystrzyckie. Szlak w związku z wyrąbaniem pod wyciąg rozległych połaci lasu na stokach Szerlicha przeznakowano, toteż wyprowadza on obecnie na granicę przy łuku szosy orlickiej po stronie czeskiej, na siodle między Szerlichem a Małą Destną (ok. 985 m n.p.m.)
Kamień przydrożny pod Małą Destną / Widoki ze zboczy Małej Destnej
Stąd kierujemy się w prawo, wzdłuż granicy, po czeskiej jej stronie gdyż polska jest wyrypana aż do suchej ziemi, lekko pod górę, podchodząc w stronę widocznej Masarykowej chaty.
Łąki na stokach Szerlicha
Przy schronisku znajduje się węzeł szlaków, ławki i budka z opisem roztaczającej się stąd panoramy, która, oprócz Gór Bystrzyckich z Bardzkimi i Sowimi w tle, obejmuje także Masyw Śnieżnika ponad grzbietem Jagodnej, a także Małą i Wielką Destną. Można tu dotrzeć także wyciągiem kanapowym od polskiej strony – jego dolna stacja znajduje się ok. 250 metrów od parkingu przy DW “Bolko”.
Masarykowa chata / Widok na Małą i Wielką Destną
Widoki z Masarykowej chaty – rejon Torfowiska pod Zieleńcem i G. Sowie / Masyw Śnieżnika i Jagodna
Przy schronisku odnajdujemy czeski szlak niebieski, który prowadzi w prawo razem z żółtym, rozpoczynając wkrótce zejście zarastającą przecinką wyciągu.
Zejście szlakiem niebieskim: Mała i Wielka Destna / Przecinka pod Masarykową chatą
Schodzimy na poprzeczny dukt, którym już łagodnie, lasem, z ograniczonymi widokami na masyw Kamiennego Wierchu (1037 m) obniżamy się do szosy i polanki z parkingiem oraz domem wycieczkowym Szerliski Młyn.
Zejście do Szerliskiego Młyna / Szerliski Młyn
Skręcamy przed budynkiem w lewo za znakami zielonymi i przekraczając potok Biała wychodzimy na kolejny już szlak niebieski, którym kierujemy się w lewo, pod przecinkę wyciągu.
Przy Szerliskim Młynie / Przecinka wyciągu pod Kamiennym Wierchem
Mijamy kolejne wylesienie z niewielkimi skałkami i osiągamy rozdroże, na którym znaki zielone oraz niebieskie się rozchodzą. Wybieramy niebieskie, które rozpoczynają łagodne podejście stokami Kamiennego Wierchu.
Na szlaku zielonym przy Szerliskim Młynie / Skałki pod Kamiennym Wierchem
Mijamy zarastającą przesiekę, z której widać Małą Destną po przeciwnej stronie doliny. Przekraczamy grzbiet i, zostawiając z lewej przecinkę z widokiem na szczyt Wielkiej Destnej, schodzimy stromo, lecz krótko na skraj rozległej polany.
Mała Destna z podejścia na Kamienny Wierch / Wielka Destna ze zboczy Kamiennego Wierchu
Znajduje się tu zadaszone miejsce odpoczynku, zaś panorama obejmuje Łubny (956 m), Studzienny Wierch (883 m) z przecinką wyciągu oraz znajdujący się za miejscowością Destne masyw Szpiczaka (841 m).
Widoki z vyhlidki “Nad Narodnim Domem”
Przy budce wybieramy szlak zielony, który prowadzi w prawo lasem, lekko się wznosząc i wyprowadzając na łuk asfaltowej drogi. Podchodzi ona dość jednostajnie stokami Kamiennego Wierchu (1037 m). Pewnym urozmaiceniem są otwierające się co jakiś czas z przecinek widoki na rejon Desztnego czyli Deszczowego.
Widoki spod Kamiennego Wierchu
W centrum Desztnego widać barokowy kościół św. Marii Magdaleny wzniesiony w latach 1723-25 na miejscu dotychczasowego gotyckiego kościoła, którego projekt przypisuje się słynnemu architektowi czeskiego baroku Janowi Błażejowi Santiniemu (1677-1723). Santini zasłynął z pięknych barokowych form i linii, jak również z umiejętności wkomponowania baroku we wcześniejszy gotyk, czego przykładem jest kościół Najświętszej Marii Panny w Kladrubach, cysterski klasztor w Plasach czy też odbudowa kościoła Wniebowzięcia NMP i św. Jana Chrzciciela w Sedlcu koło Kutnej Hory.
Widoki spod Kamiennego Wierchu: Desztne z barokowym kościołem św. Marii Magdaleny / Szpiczak nad Desztnym
Do ciekawszychobiektów sakralnych projektu Santiniego należą kościół św. Jana Nepomucena na Zielonej Górze (Zelenej horze) oraz kościoł cysterski w Mariańskich Tynicach. Wracamy do szlaku – wzdłuż drogi ciągnie się typowa dla czeskiej strony Gór Orlickich linia umocnień z okresu lat 30-tych XX wieku.
Bunkry w Górach Orlickich
Droga wykonuje podwójny zawijas i wyprowadza na spłaszczenie pod szczytem Kamiennego Wierchu. Z krzyżówki ok. 150 metrów na pn. wsch. od szlaku widać zarówno Masarykową chatę pod szczytem Serlicha, jak i grzbiet Wielkiej Destnej.
Widoki spod szczytu Kamiennego Wierchu: Szerlich / Wielka Destna
Trakt dalej jednostajnie się wznosi, mijając kolejną drewnianą wiatę – miejsce odpoczynku oraz skaliste rumowisko.
Widoki z rejonu wiaty pod Kamiennym Wierchem / Rumowisko pod Kamiennym Wierchem
Za następnymi przecinkami opadającymi na zachód, gdzie kończą się Sudety, docieramy do skrytej w lesie krzyżówki przy Sedlonowskim Czarnym Krzyżu. Sam krzyż znajduje się przy szlaku niebieskim do Szerliskiego Młyna ok. 100 metrów od rozwidlenia dróg.
Widok z rejonu Sedlonowskiego Czarnego Krzyża na grzbiet Szpiczaka
Wkraczamy na teren rezerwatu przyrody Sedlonowski Wierch obejmującego ok. 100 ha terenu pod samym szczytem tego ostatniego (1051 m). Rezerwat obejmuje sudecki bór bukowo-jodłowy. Szlak zielony przecina rezerwat i wyprowadza na płytkie siodło (1025 m) oddzielające Sedlonowski Wierch od masywu Orlicy. Z przełęczy lekko obniżamy się, okrążając źródliska Białej do następnej krzyżówki, by w lewo podejść krótko do spotkania ze szlakiem czerwonym na tzw. Połomskim Siodle (1010 m).
Źródełko przy szlaku zielonym / Widok spod Sedlonowskiego Wierchu na Zielony Garb i Szerlich
Jeżeli chcemy podejść na pobliską Orlicę (a od końca 2020 warto bo stanęła tam wieża widokowa) należy skierować się tu szlakiem czerwonym w lewo, po czym minąwszy położony po stronie czeskiej wierzchołek wyjść na granicę by wrócić nią w prawo na szlak czerwony na granicy rezerwatu Bukaczka (szlak biegnie duktem ok. 20 metrów na prawo od granicy).
Szlak czerwony na Orlicy / Wierzchołek Orlicy
Zejście z Orlicy granicą polsko-czeską / Pod Zielonym Garbem – w tle Szerlich (rejon styku z czeskim szlakiem czerwonym)
Alternatywnie z Połomskiego Siodła można skierować się bezpośrednio czeskim szlakiem czerwonym w prawo, ładnym leśnym duktem, biegnącym łagodnie do granicy rezerwatu Bukaczka.
Na granicy rezerwatu Bukaczka / Ciemiężyca zielona w rezerwacie Bukaczka
Rezerwat, to jak piszą Czesi na tabliczkach informacyjnych, botaniczny ogród Orlickich Gór. Zakazane jest zbaczanie ze ścieżek i niszczenie przyrody, choć mocno zastanawia bezpośrednie sąsiedztwo rezerwatu po stronie czeskiej z wyrypanymi nartostradami oddalonymi o kilkadziesiąt metrów po stronie polskiej. Obok roślinności łąkowej ochronie w rezerwacie podlega roślinność leśna, w tym sudeckie buczyny sąsiadujące z jodłami.
Buczyna w rezerwacie Bukaczka
Mijamy ogrodzoną łąkę i osiągamy płytkiem siodło między Zielonym Garbem a Szerlichem, za którym w prawo odchodzi szlak zielony. Jak wszystkie drogi na naszej trasie wokół doliny Białej prowadzi on do Szerliskiego Młyna.
Łąka górska w rezerwacie Bukaczka
Od rozwidlenia szlaków znaki czerwone wznoszą się prosto lasem na szczyt Szerlicha, wychodząc z obrębu rezerwatu. Gdy po lewej pojawia się ścieżka do bliskiej granicy przy górnej stacji wyciągu kanapowego na Szerlich, opuszczamy szlak i wychodzimy na nią. Sam wyciąg jest czynny w letnie weekendy można zatem nim zjechać do centrum Zieleńca.
Podejście na Szerlich szlakiem czerwonym / Wyciąg kanapowy na Szerlich
Jeżeli decydujemy się na zejście kierujemy się drogą widoczną powyżej przy skraju lasu po prawej, wychodząc na łąki opadające aż po Zieleniec. Ładnie widać stąd Góry Bystrzyckie z Sowimi i Bardzkimi na horyzoncie.
Łąki nad Zieleńcem
Skręcamy w prawo, w drogę trawersującą wierzchołek Szerlicha, biegnącą między pasami lasu. W tle wyrasta masyw Jagodnej.
Widok na kościół w Zieleńcu / Droga, w którą skręcamy
Pod nami widnieje łysy wierzchołek zielenieckiej Esplanady, za którą widać jednolity wał Gór Bystrzyckich z niewybitną kulminacją Łomnickiej Równi. Na prawo, nad rejonem Przeł. Spalonej widnieje Masyw Śnieżnika oraz Czernicy w Górach Bialskich.
Widoki spod Szerlicha: Esplanada, Góry Bystrzyckie, w tle Sudety Wschodnie
Przy dobrej widoczności ponad Żmijowcem między Śnieżnikiem a Czarną Górą dostrzeżemy jakąś kulminację Hrubego Jesenika – najprawdopodobniej Keprnik.
Zbliżenie na Masyw Śnieżnika / Masyw Śnieżnika i Jagodna spod Szerlicha
Kierujemy się wspomnianą wyżej drogą prosto, płasko do lasu. W przerwach między trasami narciarskimi widać gdzieniegdzie rośliny chronione, w tym także ciemiężycę zieloną.
Ciemiężyca po polskiej stronie / Zieleniec spod Szerlicha
Przecinamy pasmo lasu i dawną trasą szlaku niebieskiego z Masarykowej chary do Zieleńca dochodzimy do częściowo zarośniętej trawą trasy zjazdowej przed sąsiednią przecinką kolejnej kanapy. Idąc prosto wyjdziemy na szlak niebieski, którym zakosami możemy zejść do parkingu przy DW “Bolko”. Możemy również wybrać wariant skrótowy (ok. 1 km krócej), kierując się w lewo, w dół, zakosami, opisaną zjazdową trasą.
Zejście wzdłuż trasy zjazdowej
Z dolnej części stoku mamy ponownie widoki na Zieleniec i jednostajne grzbiety Gór Bystrzyckich. Przecinamy linię wyciągu kanapowo-gondolowego i drogą przy lesie po prawej wychodzimy na główną ulicę Zieleńca tuż przy mostku trasy zjazdowej. Stąd jeszcze ok. 200 metrów w prawo do parkingu, gdzie rozpoczynaliśmy wycieczkę.
Dolna część stoku pod Szerlichem
MAPA TRASY – UWAGA! ZEJŚCIE Z SZERLICHA PODANO W SPOSÓB PRZYBLIŻONY Z UWAGI NA MODELOWANIE TRAS W MAPY.CZ PO ISTNIEJĄCYCH NA PODKŁADZIE ŚCIEŻKACH