Bielawa

Miasto (280-350 m n.p.m., ok. 35 tys. mieszkańców) w obrębie Sudeckiego Uskoku Brzeżnego, u stóp Gór Sowich w formie rozciągniętej wzdłuż potoku Bielawica miejscowości o długości ok. 12 km. W roku 1288 wzmiankowana jest wieś Bela (Biała) jako element darowizny poczynionej przez księcia Henryka IV Probusa na rzecz biskupa wrocławskiego Tomasza II na zakończenie sporu między oboma śląskimi wielmożami. W roku 1428 osadę najechali husyci. Od XV wieku występuje jako zniemczone Bielau, a następnie – z uwagi na długość wsi Langenbielau. W XVI stuleciu w Bielawie rozpowszechnił się protestantyzm stłumiony po wojnie 30-letniej.

Crest of Bielawa

Sowa – symbol Bielawy

Dopiero w 1 połowie XVIII wieku w Bielawie pojawia się murowana zabudowa. W wyniku pokoju wrocławskiego (1742) Bielawa przeszła pod panowanie pruskie, choć zmagania Fryderyka II z Habsburgami trwały jeszcze kilkanaście lat. W roku 1762 na wschód od Bielawy, w okolicy Piławy doszło do zmagań między stronami, wygranych przez wojska pruskie. Od końca XVIII wieku Bielawa związana była z tkactwem – jedna z manufaktur Christiana Dieriga stała się następnie największą fabryką włókienniczą Śląska.

Widok na górną część Bielawy z neoromańskim kościołem, w tle Góry Sowie – na lewo Słoneczna, na wprost masyw Żebraka

W roku 1844 r. właśnie w Bielawie wybuchł sławny bunt tkaczy opiewany przez noblistę Gerharta Hauptmanna w dramacie pod tym właśnie tytułem. W roku 1891 do Bielawy dotarła z Dzierżoniowa linia kolejowa, przedłużona następnie (1900) do Srebrnej Góry (od 1977 roku ruch osobowy nieczynny). Mimo szybkiego rozwoju w XIX w. prawa miejskiej Bielawa otrzymała jednak dopiero w roku 1924. Równolegle rozwijała się turystyka – w roku 1925 otwarto wieżę widokową na Górze Parkowej. Po II wojnie światowej w Bielawie działały znane zakłady przemysłu bawełnianego “Bielbaw”.

Panorama of Bielawa

Widok na centrum Bielawy ze zboczy Góry Parkowej

W niejednolitej zabudowie miejskiej wyróżnia się kilka XIX-wiecznych zabytków:
>Monumentalny, neogotycki kościół Wniebowzięcia NMP z l. 1868-1876 w miejscu poprzedniej świątyni, wg projektu Alexisa Langera, z jedną z najwyższych na Śląsku wież (101 metrów) stanowiący dominantę Bielawy. Na wieży urządzono punkt widokowy na otoczenie Kotliny Dzierżoniowskiej. W murze kościelnym umieszczono średniowieczny krzyż pokutny.
>Neoromański, poewangelicki kościół Bożego Ciała z lat 70-tych XIX wieku ze wcześniejszymi elementami.
>Budynek dawnego dworu obronnego Seidlitzów z końca XVI wieku, gruntownie przebudowany w roku 1878.
>Willa Dierigów przy ul. Piastowskiej – obecnie hotel “Pałac Bielawa”.

Parish church in Bielawa

Kościół Wniebowzięcia NMP

Na ryneczku (pl. Wolności) znajduje się kamienny pomnik sowy dzierżącej herb Bielawy, odsłonięty… 1 września 1939 roku. Z innych atrakcji turystycznych należy wymienić otaczające Bielawę wzniesienia:
Łysą Górę z panoramą miasta, Pieszyc, Dzierżoniowa, Gór Sowich, Masywu Ślęży i Wzgórz Niemczańskich,
– Górę Parkową ze ścieżką przyrodniczą i metalową wieżą widokową na Kotlinę Dzierżoniowską i otoczenie,
– Wzgórze Pojednania z widokiem na miasto i krzyżem “milenijnym”.
Z Bielawy prowadzi szlak żółty z Piławy przez Owiesno na Kalenicę i do Jugowa za Górami Sowimi, a przez górną jej część szlak niebieski z Przeł. Woliborskiej na Wielką Sowę.

Kamieniołom Białe Skały

Dawny kamieniołom pod Górą Parkową

MAPA

PROPOZYCJE WYCIECZEK
NA KALENICĘ Z GÓRNEJ BIELAWY

Dodaj komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *