Przez wysokie i niższe kamienie

Szklarska Poręba Dolna (540) – znaki niebieskie i czarne – Zakręt Śmierci (800) – znaki żółte – Wysoki Kamień (1058) – znaki czerwone – znaki czerwone – Izerskie Garby kamieniołom (1020) – szlak rowerowy, potem niebieski i czarny – Szklarska Poręba Podgórze (750) – znaki czerwone – Szklarska Poręba Górna PKP (700) – szlak rowerowy – Szklarska Poręba Sowiniec (650) – znaki niebieskie – Szklarska Poręba Dolna. 20 km. Różnica wzniesień: 650 metrów

Mały kościółek Matki Boskiej Różańcowej stoi przy cmentarzu w tej cichszej części Szklarskiej Poręby, a jednocześnie części najstarszej. To tutaj ongiś ciągnęła się Stara Wieś Szklarska, tu powstała najstarsza z miejscowych hut szkła – w dolinie potoku, przy szosie z Piechowic nieco poniżej parkingu i kościoła. Poniżej kościoła rośnie także stara lipa sądowa, pod którą ongiś rozstrzygano spory. Ze Starej Wsi wyruszali na podbój tajemniczych miejsc Gór Izerskich Walonowie. Same góry nie wyglądają stąd groźnie – łagodnie wznosząc się na północy ku widocznej kopie Czarnej Góry. Szlak niebieski biegnie ulicą Piastowską w stronę drugiego kościoła osiedla – pod wezwaniem Niepokalanego Serca NMP, tu skręca w prawo i opłotkami ścina łuk szosy. Następnie biegnie ulicą Kolejową pod górę do krzyżówki stacji Szklarska Poręba Dolna na wijącej się mozolnie po zboczach Gór Izerskich linii z Piechowic – otwartej w 1902 roku.

Kościółek cmentarny w Szklarskiej Porębie Dolnej / Szklarska Poręba Dolna

Przed stacją napotykamy szlak czarny, którym idziemy w lewo, pod górę przekraczając tory, ku granicy lasu. Stąd zakosami wznosimy się na grzbiet, który osiągamy przy grupie Zbójeckich Skał – zbudowanej z metamorficznych hornfelsów o kilkunastometrowej wysokości. Dziś skały porasta niestety całkowicie gęsty las – ongiś znajdowały się tu niewielka gospoda, drewniana wieża widokowa oraz… obelisk pruskiego marszałka von Moltke.

Na szlaku niebieskim, w tle Czarna Góra / Na szlaku czarnym pod Zbójeckimi Skałami

Powyżej skał działała od 1 połowy XVI stulecia kopalnia pirytu, który był wydobywany jako surowiec do produkcji kwasu siarkowego wyrabianego w miejscowej witrolejni. Po zniszczeniach wojny trzydziestoletniej ponownie wznowiono eksploatację i produkcję kwasu po wojnach śląskich – w 2 połowie XVIII stulecia. Zakończyła się ona w XIX wieku wobec wyczerpania złóż. W okolicy znajdowały się następnie sztolnie poszukiwawcze uranu.

Zbójeckie Skały

Od Zbójeckich Skał szlak czarny wiedzie łagodnie w górę wzdłuż grzbietu Gór Izerskich – obok wzmiankowanych sztolni dawnej kopalni pirytu aż do wytyczonej w roku 1937 szosy Szklarska Poręba – Świeradów-Zdrój, którą osiąga w okolicy 270-stopniowego Zakrętu Śmierci. Droga okrąża tutaj długi cypel hornfelsowych skałek o wysokości kilkunastu metrów. Całość zaplanowano z uwzględnieniem niespokojnego, przedwojennego okresu – w razie wojny można było łatwo zatarasować transportowy szlak. Tuż po wojnie miał tu miejsce wypadek z ofiarami śmiertelnymi, w którym uczestniczyła kolumna ciężarówek Armii Czerwonej.

Nad Zakrętem Śmierci

Po roku 2000 pojawiła się koncepcja budowy nowego odcinka szosy omijającego sam wiraż, nie doczekała się jednak realizacji. Na jednej ze skałek górujących nad Zakrętem Śmierci wzniesiono platformę z widokami na Szklarską Porębę i Główny Grzbiet Karkonoszy. Samego zakrętu stąd jednak nie widać. U podnóża zakrętu znajdują się ślady chodników minerskich wykorzystanych przy budowie Drogi Sudeckiej.

Skałka z punktem widokowym przy Zakręcie Śmierci

Od Zakrętu Śmierci szlak żółty kontynuuje podejście długim ramieniem Czarnej Góry, zalesioną kopą górującej nad Szklarską Porębą. Po drodze mijamy sterczącą tuż na lewo od ścieżki Czarną Skałę.

Czarna Skała pod Czarną Górą

Ramię z płaskiego staje się strome – rozpoczynamy właściwe, mozolne choć krótkie podejście na Czarną Górę, na której szczycie na lewo leży w lesie skałka zwana Słoneczną.

Czarna Skała / Słoneczna

Nieco dalej, na prawo od szlaku przycupnęła okazała Dzwonnica, zwana też Mnichem, tworząca mur skalny z basztami o wysokości ok. 10 metrów, z charakterystycznym “puzlem” na skraju. Skała była wzmiankowana w średniowiecznych księgach walońskich (XV w.) jako jedno z miejsc ze skarbami na Wysokim Grzbiecie Gór Izerskich

Pod Dzwonnicą

Teren się wypłaszcza i przekraczamy praktycznie niewidoczne siodło między Czarną Górą a Wysokim Kamieniem. Po drodze mijamy kolejne, mniejsze zarastające świerczyną grupy skalne – Czerwone Skałki i Kozie Skały, dochodząc do krzyżówki z duktem ze Szklarskiej Poręby, którym prowadzi szlak czerwony.

Dzwonnica / Kozie Skały

Stąd krótko podchodzimy na Wysoki Kamień. Ważna informacja – wobec budowy wieży widokowej obecnie (2020) ładniejszy widok na Karkonosze roztacza się ze szczytu skałek na lewo od szlaku czerwonego niż z samego grzebienia na wierzchołku.

Zbliżenie na Rudawy Janowickie i Karkonosze / Zbliżenie na Łabski Szczyt, Szrenicę i Białą Dolinę

Zbliżenie na Śnieżkę, Smogornię i Suchą Górę / Zbliżenie na Szklarską Porębę Górną

Zbliżenie na Czarny Kocioł i Śmielec / Zbliżenie na Wielki Szyszak i Śnieżne Kotły oraz Borówczane Skały

Zbliżenie na Łabski Szczyt, Halę pod Łabskim Szczytem i Kukułcze Skały / Zbliżenie na Końskie Łby i Szrenicę

Sam szczyt Wysokiego Kamienia (1058 m n.p.m.) zajmuje skalny grzebień opadający na południowe zbocze, z którego roztacza się panorama Karkonoszy i Gór Izerskich, a także części Niziny Śląskiej. Na wierzchołek od szlaku czerwonego w bok prowadzą strome schodki.

Okno skalne na Wysokim Kamieniu / Karkonosze z Wysokiego Kamienia (widok archiwalny przed budową wieży)

Szczytowy teren ze schroniskiem jest zamknięty dość wysokim ogrodzeniem, na sam szczyt skał prowadzą stare, wykute w kamieniach schody.

Rudawy Janowickie, Karkonosze i Czarna Góra ze szczytowych skał (Śnieżkę zasłania budowana wieża)

Góry Izerskie ze szczytowych skał

Widok na Kotlinę Jeleniogórską i Góry Kaczawskie

Chojnik, Wielka Kopa i Skalnik / kościółek na Sowińcu i rejon Śnieżki

Schronisko na szczycie wznosił od lat 90-tych ubiegłego wieku właściciel szczytu. Obecnie buduje tu wieżę widokową, która na razie przytłoczyła szczytowy grzebień skalny i ograniczyła znacznie widok z niego na Karkonosze. Wcześniej, już w XIX wieku istniało na Wysokim Kamieniu schronisko, potem także wieża widokowa. Ostatnie ze schronisk poprzedzających obecny budynek popadło w ruinę w latach 60-tych XX stulecia.

Wysoki Kamień – stan na lato 2020

Od Wysokiego Kamienia będzie nas prowadzić szlak czerwony, który biegnie dalej na zachód Wysokim Grzbietem, mijając stojące przy grzbietowej drodze Mały Wysoki Kamień. Tu schodzimy krótko stromo, omijając skały po czym teren się wypłaszcza i osiągamy przełęcz w grzbiecie.

Przy Małym Wysokim Kamieniu / Zejście z Małego Wysokiego Kamienia

Skałki Małego Wysokiego Kamienia

Stąd króciutkim podejściem osiągamy Zawalidrogę, którą z prawej omija grzbietowy dukt i szlak rowerowy. Następnie łagodnie obniżamy się do siodła pod Zwaliskiem, na które z prawej dochodzi szlak zielony z Rozdroża Izerskiego a z lewej szlak niebieski ze Szklarskiej Poręby.

Grzbiet między Wysokim Kamieniem a Zwaliskiem / Na Zawalidrodze

Za rozdrożem rozpoczynamy krótkie podejście na Zwalisko. Z podejścia roztaczają się ładne widoki na oddzielony doliną Kwisy Grzbiet Kamienicki Gór Izerskich oraz stożkowaty od tej strony Wysoki Kamień.

Podejście na Zwalisko / Widok ze Zwaliska na Góry Kaczawskie, Rudawy Janowickie i Wysoki Kamień

Panorama ze szczytu Zwaliska (1047 m n.p.m.) jest szersza o otoczenie Kotliny Jeleniogórskiej, grzbiet Karkonoszy oraz gniazdo Wysokiej Kopy z bliskim już kamieniołomem kwarcu na Izerskich Garbach.

Karkonosze ze Zwaliska / Jesień na Zwalisku

Widoki ze Zwaliska na Karkonosze

Na Zwalisku / Widok ze Zwaliska na Kamienicę

Zwalisko zdobią rozsiane skałki Skarbki, Skalna Brama i Wieczorny Zamek, z którymi związane są liczne podania i tradycje walońskich poszukiwaczy skarbów. Szlak przechodzi obok nich, lecz w części skały ukryte są w gęstych świerkach.

Skałki w rejonie szczytu Zwaliska

Wieczorny Zamek / Skarbki

Wieczorny Zamek

Ze Zwaliska blisko już na skraj dawnej kopalni kwarcu na Izerskich Garbach (1084 m n.p.m.). W wyrobisku można znaleźć okazy kwarcu o różnej barwie.  Rozciąga się stąd widok na Karkonosze (należy odejść prosto od szlaku na tarasy dawnego kamieniołomu) i Grzbiet Kamienicki.

Ścieżka na Izerskie Garby / Dolna krawędź wyrobiska

Szlaki przechodzą skrajem wyrobiska wśród gęstych świerków i doprowadzają do skrzyżowania ze Szklarską Drogą.

Szczyt Izerskich Garbów / Kamienica z dolnego tarasu dawnego kamieniołomu

Drogą tą kierujemy się w lewo, obok dawnego magazynu wojskowego oraz schronu turystycznego z pryczami, trawersem Zwaliska z otwierającymi się po prawej stronie widokami na Karkonosze. Po około kilometrze z lewej dołączają znaki niebieskie. Kontynuujemy coraz bardziej wyraźne zejście drogą, która została w ostatnich latach niestety poszerzona i utwardzona aż na skraj łąk nad Białą Doliną w Szklarskiej Porębie. Tu niestety zaczyna się asfalt a okolica jest sukcesywnie zabudowywana i traci swój malowniczy charakter.

Widoki ze Szklarskiej Drogi na Szrenicę / Na skraju Białej Doliny

Co jakiś czas z ulicy rozciągają się jednak ładne widoki na Karkonosze co wynagradza nam tuptanie.

W Białej Dolinie / Chmury nad Karkonoszami

Widoki ze szlaku niebieskiego na Karkonosze

Pośród zabudowań napotykamy znaki czarne i kierujemy się nimi w lewo, asfaltem po ok. 700 metrów dochodząc do skrzyżowania ze szlakiem czerwonym w rejonie Osiedla Podgórze. Było to kiedyś urokliwe miejsce, obecnie całkowicie przytłoczone przez kolejne inwestycje “apartamentowe”.

Śląski Grzbiet z Białej Doliny / Ulewa w Białej Dolinie

Skręcamy w prawo na szlak czerwony, który wiedzie do lasu i krótko wznosi się na garb Hutniczej Górki (771). W zejściu łatwo, letnią porą, przeoczyć znajdujące się opodal szlaku nad skrajem lasu malownicze Białe Skały.

W Białych Skałach

Wracamy na szlak, który schodzi do szosy Świeradów-Zdrój – Szklarska Poręba w rejonie stacji kolejowej Szklarska Poręba Górna. Stąd  mamy dwie możliwości – albo idziemy przed wiaduktem kolejowym w lewo, w ul. Szpitalną, albo przechodzimy pod wiaduktem i kierujemy się główną ulicą, zostawiając szlak czerwony. Na zakręcie przy stadionie z ładnym widokiem na Szrenicę skręcamy w lewo, w ul. G. Morcinka, na szlak rowerowy, który wkrótce odbije w lewo, pod górę do lasu. W lesie wychodzimy ponownie na ulicę i oba warianty się łączą – obniżamy się krótko ul. kard. S. Wyszyńskiego do ul. Franciszkańskiej, opodal kamiennego kościoła Bożego Ciała na Sowińcu, gdzie ponownie napotykamy szlak niebieski.

Widok z placu Sportowego w stronę Szrenicy / kościół na Sowińcu

Szlak niebieski prowadzi przez wierzchołek Sowińca (675 m n.p.m.) do położonych w lesie malowniczych Sowich Skał. Niestety dość łatwa ich dostępność powoduje sporą ilość śmieci.

Sowie Skały

Ze wzniesienia szlak obniża się krótko w dolinę Czeskiej Strugi, za którą wspina się na zalesione zbocza Złotego Widoku. Wśród rozsianych w lesie na jego grzbiecie domostw mijamy (po prawej) drewniany dom malarza Vlastimila Hofmana. Za nim ścieżka odbija w prawo, na krawędź przełomowej doliny Kamiennej.

Dom Hoffmana / Grób Karkonosza

Przy granitowej płycie zwanej Grobem Karkonosza odchodzi w prawo krótki łącznik na skalną platformę Złotego Widoku zawieszoną ponad doliną Kamiennej z panoramą Karkonoszy i Pogórza. Naturalna platforma została jednak zastąpiona drewnianymi podestami i barierkami.

Dolny taras Złoteo Widoku / Szrenica w chmurach ze Złotego Widoku

Wracamy na szlak niebieski, który obniża się skrajem płaskowyżu, doprowadzając do owianego legendami związanymi z walońskimi eksploratorami tych okolic – Chybotka, położonego na wzniesieniu, na lewo od trasy.

Chybotek

Od skałki już blisko do zabudowań Szklarskiej Poręby Dolnej oraz parkingu przy kościele Matki Boskiej Różańcowej, gdzie rozpoczynaliśmy swoją wycieczkę. Dochodzimy do nich ze znakami niebieskimi, po drodze mijamy wypożyczalnię lam spacerowych.

W Szklarskiej Porębie Dolnej

MAPA TRASY W MAPY.CZ