Lubawka

Miasto (ok. 6,5 tys. mieszkańców) nad Bobrem przy granicy z Czechami w tzw. Bramie Lubawskiej, u zachodnich podnóży Gór Kruczych (Świętej Góry). Osada w tym miejscu, przy starym szlaku przez Sudety, istniała przypuszczalnie już w X wieku, choć pierwsza wzmianka o wsi Lubavia pochodzi z roku 1284. Musiała być to już wtedy osada dość znaczna, gdyż wkrótce, jeszcze w XIII wieku otrzymała prawa miejskie. W roku 1292 dobra u stóp Gór Kruczych i Zaworów zostały przekazane przez księcia Bolka I, zwanego Surowym, cystersom. Miasto pozostawało w dobrach krzeszowskich aż do roku 1810 kiedy to władze pruskie zabrały ziemie zakonu. Jednocześnie miasto pozostawało w obrębie księstwa świdnicko-jaworskiego, a po śmierci wdowy po Bolku II Agnieszki w roku 1392 weszło do Korony Czeskiej. Lata wojen husyckich przyniosły pozbawionemu murów obronnych miastu szereg zniszczeń.

Okolice Lubawki z Błażkowej

Brama Lubawska z okolic Błażkowej, w tle Święta Góra, Krucza Skała i Szeroka, zza której wyłania się Kralovecky Szpiczak

Rozwój Lubawki przypada na wiek XVI – zawdzięczała go handlowi oraz tkactwu lnu. Wojna trzydziestoletnia to kolejny okres grabieży i epidemii. Nastąpił po niej dla miasta leżącego w dobrach cysterskich i określanego w dokumentach (1663) jako “Nowe Miasto Lubawka nad rz. Bóbr na Śląsku pod władzą książęcej fundacji klasztoru w Krzeszowie”. Z kolei w październiku roku 1734 wielki pożar zniszczył całą miejską zabudowę i zmusił mieszkańców do szukania schronienia w Krzeszowie i Chełmsku Śląskim. Dwa lata później przyszła taka powódź, że po mieście pływały pstrągi (co oddano w herbie miasta). Dopiero 2 połowa XVIII wieku przyniosła odrodzenie sukiennictwa i handlu płótnem lnianym. W Lubawce działało wtedy ponad 100 tkaczy. Sekularyzacja dóbr cysterskich w roku 1810 sprzęgła się z upadkiem chałupniczego tkactwa. W roku 1848 doszło w rejonie do wystąpień niezadowolonej ludności.

Panorama Lubawki

Lubawka spod Polskiej Góry, na drugim planie Święta Góra

We wrześniu 1848 kolejny pożar spustoszył Lubawkę. Tym razem jednak dość szybko została odbudowana. W roku 1857 i 1865 powstały mechaniczne przędzalnie, w roku 1867 doprowadzono linię kolejową z Sędzisławia (łącznik z koleją jeleniogórską), a następnie przedłużono ją do Czech. Rozwijało się także górnictwo węgla kamiennego, w 2 połowie XIX wieku powstały gazownia, szpital, tkalnia, wytwórnia celulozy oraz huta szkła. O ówczesnym znaczeniu miasta świadczy zaniedbany dziś niestety potężny dworzec kolejowy. Równolegle rozwijała się turystyka – odwiedzano Kruczą Skałę, Dolinę Miłości, a także kaplice na Świętej Górze. W okresie międzywojennym powstał ośrodek narciarski w Ulanowicach ze skocznią narciarską.

Widok na Lubawkę spod Polskiej G.

Widok znad granicy na tzw. przełęczy Lubawskiej na Lubawkę, z lewej Zadzierna

W czasie II wojny światowej w mieście istniała filia obozu Gross-Rosen. Z zabytków miejskich zachowały się barokowy ratusz z 1726 roku, odbudowany po pożarze, XVIII-wieczne kamieniczki w rynku, kościoły: Wniebowzięcia NMP – pierwotnie gotycki z XIII wieku, przebudowany na początku XVII w. na barokowy, odbudowany po pożarze w roku 1734, św. Anny – barokowy z końca XVIII w., św. Krzysztofa – barokowy z 2 poł. XVIII wieku. Przez Lubawkę przebiega odcinek czerwonego Głównego Szlaku Sudeckiego ze Skalnika do Krzeszowa, a także szlaki: zielony – z Przełęczy Okraj do Krzeszowa przez Kruczą Skałę oraz niebieski – z Przełęczy Okraj do Chełmska Śląskiego przez Kruczą Dolinę.

Widok ze zbocza Świętej Góry

Nad Lubawką,  w tle Zadzierna, Lasocki i Kowarski Grzbiet oraz Śnieżka

MAPA

PROPOZYCJE WYCIECZEK:
NA KRUCZĄ SKAŁĘ I KRALOVECKY SZPICZAK
NA SZEROKĄ

Dodaj komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *