Chojnik (627 m n.p.m.)

Skaliste wzniesienie zbudowane z porfirowatego granitu górujące od południa nad Jelenią Górą – Sobieszowem. Porośnięty bukowo-sosnowym borem pagórek stanowi enklawę Karkonoskiego Parku Narodowego. Urwiste południowo-zachodnie stoki opadają w Piekielną Dolinę wciętą pomiędzy Chojnik a sąsiedni Żar. Nad 150-metrowym urwiskiem górują mury zamku Chojnik, zwanego dawniej Kynastem. Nad wyraz dogodne położenie sprawiło, że warownia nigdy nie została zdobyta.  Być może jeszcze w 1 połowie XIII wieku stał tu drewniany gród obronny. Pierwszy kamienny zamek wybudował w tym miejscu w latach 1353-64 książę świdnicko-jaworski Bolko II, zwany Małym.

Gory Izerskie (Izerskie Mts.) from the donjon of Chojnik

Widok ze stołpu Chojnika na Góry Izerskie i dolinę Małej Kamiennej w tle Wysoki Kamień i Kamienica

Pierwotna warownia składała się z okrągłego stołpu zamykającego dziedziniec z cysternami, domu mieszkalnego i bramy. W 1364 roku potrzebujący pieniędzy książę oddał zamek w zastaw miejscowemu rycerzowi, który przeniósł prawa do Chojnika na rzecz króla czeskiego Karola IV. Bolko wykupił wprawdzie Chojnik, lecz po jego śmierci wdowa po księciu Agnieszka przekazała go w roku 1377 Gotsche Schaffowi, założycielowi znanego śląskiego rodu Schaffgotschów, do którego zamek należał aż do końca II wojny światowej.

Widok na Chojnik na tle Śnieżnych Kotłów z Cieplic

Nowy właściciel wybudował kaplicę zamkową. Początek XV wieku to kolejna rozbudowa zamku – dobudowano wówczas dziedziniec północny, na którego środku postawiono zachowany do dziś kamienny pręgierz. Wraz z rozwojem broni palnej w 1 połowie XVI stulecia ponownie rozbudowano twierdzę, opasując ją murami obwodowymi, dodając północną basteję  i wieżę bramną oraz powiększając część mieszkalną i gospodarczą. W roku 1634, podczas wojny trzydziestoletniej, w związku z podejrzeniem zamiaru zamachu na cesarza Ferdynanda II uwięziono sprzyjającego protestantom Hansa Ulricha von Schaffgotscha. Rok później skazano go na karę śmierci i wykonano wyrok. Dobra rodowe, w tym Chojnik zostały skonfiskowane – na zamku stanął garnizon cesarski, oblegany w roku 1645 bezskutecznie przez wojska szwedzkie.

The keep of Chojnik from a path around the walls

Stołp Chojnika

Po wojnie trzydziestoletniej, w roku 1648 ponownie umocniono fortecę, dodając bastion północno-zachodni. W wyniku zawarcia pokoju cesarz okazał łaskę rodzinie Schaffgotschów i zwrócił jej część dóbr, w tym zamek Kynast. Nie cieszyła nim się długo. 31 sierpnia 1675 roku w zamek uderzył piorun, który spowodował pożar. Po tym wydarzeniu Chojnik nigdy nie został odbudowany. Od końca XVIII stulecia romantyczne ruiny zaczęły przyciągać wędrowców, dla których w 1822 roku powstała tu gospoda oraz punkt wynajmu przewodników i lektyk. W roku 1776 ruiny odwiedził Adolf von Gersdorf, zapisując w swoim dzienniku: “na Chojniku, jak to jest tu w zwyczaju, zostaliśmy powitani biciem w bębny, obejrzeliśmy otoczenie zamku i coraz bardziej chylące się do upadku ruiny, które już nieraz zwiedzałem i opisywałem, a także napiliśmy się kawy.”

Outer wall of Chojnik castle

Mur obwodowy zamku

W 1860 roku północną basteję przebudowano w stylu gotyckim na schronisko turystyczne. Powstawały też na użytek gości legendy o zamczysku, z których najpopularniejsza dotyczy kapryśnej księżniczki Kunegundy, która swoim zalotnikom fundowała przejażdżkę na koniu, w pełnym rynsztunku po zamkowych murach. Oczywiście większość kończyła na  dnie przepaści poniżej. Jedyny, który z powodzeniem mury objechał wzgardził wdziękami księżniczki, której dalsze losy nie są pewne. Miała rzucić się z murów albo wstąpić do klasztoru. Na jedno wyszło.

Walls of Chojnik from the keep

Mury obwodowe ze stołpu

Zwiedzanie ruin zamku jest odpłatne. Najciekawszą jego część stanowi oczywiście stołp, do którego wchodzi się po blankach. Ze szczytu wieży roztaczają się widoki na Góry Izerskie i Karkonosze, zwłaszcza ich zachodnią część. W obrębie murów, na terenie dawnej gospody znajduje się niewielkie schronisko. W zamku działa także miejscowe bractwo rycerskie, które jest organizatorem turnieju rycerskiego “O Złoty Bełt Chojnika”. Do ruin od strony Sobieszowa prowadzą dwa szlaki – czerwony drogą dojazdową oraz czarny przez tzw. Zbójeckie Skały, od strony Jagniątkowa szlak zielony, zaś od strony Zachełmia, Przesieki i Podgórzyna – zielony, czarny i żółty.

Walls of Chojnik

Dziedziniec z pręgierzem

Ciekawe jest również otoczenie zamku. Wrażenie robi zwłaszcza Piekielna Dolina, którą popod zerwami Chojnika biegnie szlak zielony zwany ścieżką Kunegundy. W dolnej części doliny znajduje się Głazowisko – niewielki labirynt z głazów o wysokości do 7 metrów. Również górną część doliny w okolicy siodła między Chojnikiem a Żarem zajmują rozrzucone po lesie potężne granitowe bloki. Widząc je przed laty podróżnik do Gór Olbrzymich Stanisław Bełza miał taką refleksję: „… dreszcz zimny i wilgotny przeniknął moje ciało; stałem niemy, w zachwycie przerażenia, wśród tego świata zniszczenia i zamieszania, i zdało mi się, gdym spoglądał na potargane i porozrzucane bezładnie odłamy skał, że tu dopiero co przeszedł ponury anioł śmierci, że dopiero co zgasił tu życie, że palec zagłady i nicestwa położył na tej górze, która otworzyła wnętrzności swoje i, niby ognistą lawę, ze swego łona porozrzucała kamienne bryły dookoła…”

Piekielna Dolina (Infernal Valley)

Blok skalny w górnej części Piekielnej Doliny

Ponad Piekielną Doliną kamienne schodki prowadzą na skalną patelnię zwaną Czartowskim Kamieniem z widokiem na Śnieżkę. Interesujące formy znajdziemy także na północnych, mniej stromych stokach Chojnika – obok samotnego grzybka przy drodze dojazdowej do zamku, przy szlaku czarnym znajdują się Zbójeckie Skały z kociołkami wietrzeniowymi na szczycie oraz dwoma jaskiniami – skalną niszą oraz tunelem prowadzącym na szczyt Zbójeckich Skał, którym prowadzi jeden z wariantów szlaku. U podnóży Chojnika znajduje się dyrekcja i muzeum Karkonoskiego Parku Narodowego.

Widok na Chojnik ze zboczy Smogorni
PROPOZYCJE WYCIECZEK

Z PRZESIEKI LUB JAGNIĄTKOWA

 

Kynast i Sobieszów na rysunku F. Wernhera (XVIII w.)

Dodaj komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *