Podgórzyn

Długa wieś łańcuchowa położona w dolinie Podgórnej na wysokości 350-480 m n.p.m. Powstała w 2 połowie XIII wieku jako osada drwali i pasterzy – z 1305 roku pochodzi wzmianka o istniejącym tu kościele. Dawna nazwa wsi Gerardi villa pochodziła przypuszczalnie od imienia zasadźcy i przyjęła następnie formę Gersdorf czy też Giersdorf. W średniowieczu wieś należała do trzech miejscowych rodzin – na początku XV wieku jedna z części przeszła w ręce rycerza Gotsche Schoffa. W połowie XVI wieku jako wiano szlachcianki z rodu von Zednitz Podgórzyn znalazł się ostatecznie w dobrach Schaffgotschów i został wraz z nimi skonfiskowany w roku 1634 kiedy to Hans Ulrich Schaffgotsch został skazany za zdradę cesarstwa. Po wielu latach od zakończenia wojny trzydziestoletniej, w roku 1683 Podgórzyn powrócił do Schaffgotschów.

Reservoir near Sosnowka

Widok na Podgórzyn z zalewu w Sosnówce

W XVII wieku powstała tu ludwisarnia odlewająca dzwony, ale także np. lufy do dział, a także papiernia.  Koniec XVIII wieku i początek XIX wieku to z kolei okres rozwoju przemysłu drzewnego – działały tu dwa tartaki. Oprócz tego we wsi istniały dwa kościoły, dwie szkoły, dwa młyny, browar i gorzelnia. Od roku 1845 mieścił się tutaj zarząd dóbr leśnych Schaffgotschów, działały szlifiernia szkła kryształowego i kamieni szlachetnych, kilkanaście warsztatów tkackich, bielniki i folusze, w roku 1852 powstał nowoczesny młyn papierniczy. Pod koniec XIX wieku wieś dwukrotnie nawiedzały niszczące powodzie.


Jeden ze Stawów Podgórzynskich, w tle rejon Śnieżki oraz Pogórze Karkonoskie z Grabowcem i Czołem

W 1911 roku doprowadzono do Podgórzyna linię tramwajową z Jeleniej Góry, którą w roku 1914 przedłużono pod Skałkę w górnej części Podgórzyna. Linia działała do lat 60-tych XX wieku, jej świadectwem jest symboliczny tramwaj (nie pochodzący jednak z miejscowych składów) ustawiony w miejscu dawnej pętli pod granitową Skałką o wysokości 15 metrów. Z zabytków w Podgórzynie Dolnym znajduje się kościół parafialny św. Trójcy wzmiankowany już w roku 1318, jednak obecna  murowana jednonawowa budowla z krzyżowym sklepieniem ma charakter barokowy i pochodzi z  2 połowy XVIII wieku. Wyposażenie jest barokowe i klasycystyczne, choć znajduje się tu m.in. późnogotycka chrzcielnica z końca XV wieku oraz dzwon z 1635 roku z miejscowej odlewni. W zewnętrznym murze stare płyty nagrobne. Świadectwem protestanckiej przeszłości wsi jest dawny kościół ewangelicki z 1780 roku, który po 2 wojnie światowej pełnił rolę magazynów i został odbudowany pod koniec lat 70-tych XX wieku.

Podgórzyn - end of the former tram line

Dawna pętla tramwajowa “Pod Skałką” w Podgórzynie Górnym

Strome zbocza doliny Podgórnej w Podgórzynie, obok wspomnianej powyżej Skałki zdobią inne granitowe formacje, nieco zapomniane w dzisiejszych przewodnikach., np. Rozpadlisko w Podgórzynie Dolnym ze szczeliną, którą prowadzą zbudowane przed wojną schodki czy Dziurawa Skała na granicy Podgórzyna i Przesieki. Jeszcze pod koniec XIX wieku Giersdorf stanowił jedną z głównych bram prowadzących w Karkonosze. Nic dziwnego, że tak pisał o nim S. Bełza w swojej relacji z Gór Olbrzymich: “Kiedy więc deszcz pada i o wycieczkach dalszych myśleć nie można ma się, spacerując ponad miejscowym potokiem, cały świat górski jak na dłoni, a kiedy słońce ukazuje ziemi błogosławioną, promienną swoją tarczę, można, zjadłszy tu śniadanie, obiadować na wierzchołku Schnee-Kopy (Śnieżki – przyp. cyt.). A prócz Schnee-Kopy ma się stąd niedaleko i na Krumhuebel (Karpacz – przyp. cyt.), wspaniałą, górzystą polanę, na którą cień pada z najwyższych wyniosłości “Olbrzymów”, i do “Kirche Wang” (…) A jeżeli dodamy dotego że ztąd najbliżej jest do Warmbrunn (Cieplice) i Hirschberga (Jeleniej Góry), że na Kynast (Chojnik) tędy najpiękniejsza, że uroczy Saalberg (Zachełmie) leży tuż, tuż pod ręką a wodospad Haina (w Przesiece) niewiele co od Saalberga dalej, – to musimy przyznać, że Gersdorf jest najlepszym punktem na centralną kwaterę górskich wycieczek“. Obecnie z Podgórzyna Dolnego prowadzi szlak niebieski do Zachełmia i dalej – Jagniątkowa, z Podgórzyna Górnego zaś – szlak czarny przez Zachełmie na zamek Chojnik oraz niebieski – do Przesieki i dalej na Przełęcz Karkonoską.

Another cascade on Podgorna

W dolinie Podgórnej

MAPA

GALERIA DODATKOWA – SKAŁA ROZPADLISKO NAD CENTRUM PODGÓRZYNA

Dodaj komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *