Krzyżna Góra (654 m n.p.m.)

Jedna z zalesionych “piersi” Sokolich Gór na północno-zachodnim krańcu pasma Rudaw Janowickich, nieco wyższa od sąsiedniego, oddzielonego urwiskiem Husyckich Skał – Sokolika. Wierzchołek stanowi granitowa Krzyżna Skała, udostępniona schodkami. Ze szczytu skały sterczy w niebo żelazny krzyż o wysokości 7 metrów ustawiony tu w roku 1830 z inicjatywy karpnickich Hohenzollernów, zaś z platformy widokowej przy krzyżu roztacza się piękna panorama Rudaw Janowickich – aż po Skalnik, Karkonoszy oraz pofalowanego krajobrazu Kotliny Jeleniogórskiej. Wygodny taras znajduje się również na wierzchołku sąsiednich Zamkowych Skał, dostępnym łatwo wąską ścieżką. Nazwa nie jest przypadkowa – znajdował się tu bowiem zamek Sokolec, którego mizerne pozostałości widać u podnóża – na prawo od schodków na Krzyżną Skałę.

Krzyzna Skala (Cross Rock)

Na Krzyżnej Skale

Pierwsza drewniana strażnica mogła tu istnieć jeszcze przed początkiem państwa Piastów. Kamienny, niewielki zamek z wykorzystaniem naturalnych wałów skalnych postawił przypuszczalnie książę Henryk Brodaty na początku wieku XIII, choć pierwsza pisemna wzmianka o warowni pochodzi z roku 1369 r. Zarządzał nim wówczas były rycerz księcia Bolka II świdnicko-jaworskiego Bolcze. W roku 1406 zamek znalazł się w rękach Hansa von Czirne (Tschirn) – barwnej postaci, która walczyła w bitwie pod Grunwaldem, oczywiście po stronie krzyżackiej, a następnie stała się jednym z czołowych śląskich rycerzy-rozbójników. Niespokojne czasy wojen husyckich sprzyjały raubritterom. Hans, obok Sokolca posiadał również Niesytno w dzisiejszej Płoninie, a także zamek na Gromniku koło Strzelina. Gdy w roku 1428 pod Strzelin przybyli husyci pod wodzą Prokopa Gołego, von Czirne poddał im miasto oraz przeszedł na stronę Kielicha.

Krzyzna Gora VI

Krzyżna Skała z Jastrzębią Turnią

Nie wiadomo dokładnie kiedy von Czirne ponownie zmienił stronę konfliktu. Czy w roku 1432 kiedy to wojska biskupa wrocławskiego podeszły pod Niesytno, czy też już po bitwie pod Lipanami w 1434, która była klęską Taboru. W każdym razie, w ciepłą sierpniową noc 1434 roku Hans zaprosił do zamku Sokolec (Falkenstein) na tajne spotkanie przywódców husyckich – Biedrzycha ze Strażnicy oraz starostę niemczańskiego Michałka, wydając ich w ręce oddziałów biskupa i mieszczan śląskich. Podczas walki, jaka się wywiązała, drewniane zabudowania zamku spłonęły i nie został on już odbudowany (inna wersja wydarzeń podaje, że zamek zniszczyli husyci później z zemsty za Czrynową zdradę).

Krzyzna Gora V
Krzyżna Góra od strony Karpnik

Wedle podania husyci przebili się przez zasadzkę i uciekali po nocy na oślep, spadając z urwiska pod Krzyżną Górą, zwanego od tej pory Husyckimi Skałami (przy skrzyżowaniu szlaku czarnego na Krzyżną Górę z czerwonym na Sokolik). W każdym razie Biedrzycha schwytano i spędził pięć miesięcy w świdnickim lochu, w roku 1436 uznając wreszcie Zygmunta Luksemburczyka jako króla Czech. Po spaleniu Sokolca ród von Czirne przeniósł swoją działalność do innych sudeckich warowni, ponoć aż na Gromnik. Jak wieść gminna niesie zakończyła się ona dopiero po napaści na wozy z winem pana na Świnach – Guncela, który zaatakował w odwecie zamek Niesytno i ubił rycerza von Czirne w miejscowej kaplicy. Czy był to Hans, czy któryś z jego pociotków i czy powyższe zdarzenie nie jest tzw. “faktem medialnym” jedynie opowiadanym do poduszki niegrzecznym, nie chcącym zasnąć dziatkom – do końca nie wiadomo.

Husyckie Skaly

Husyckie Skały

Wracając jednak do Krzyżnej Góry obok Krzyżnej Skały i Zamkowych Skał znajdują się tu również Grzęda i Bukowe Skały – na wschód od szczytu, u podnóża których biegnie nieznakowana ścieżka. Na południowym zboczu znajdują się pozostałości XIX-wiecznych sztolni, na południowo-zachodnim z lasu wystaje okazała Jastrzębia Turnia mająca ponad 50 metrów wysokości. Na wierzchołek Krzyżnej Góry prowadzi wspomniany szlak czarny. Początek swój bierze przy położonym na wschodnim zboczu urokliwym budynku schroniska “Szwajcarka” (ok. 520 m n.p.m.). Drewniany obiekt w stylu tyrolskim wzniesiono w 1823 roku jako domek myśliwski rodziny Hohenzollernów.

Szwajcarka tourist hut

Schronisko Szwajcarka

Mieszkał tu leśniczy, a na piętrze, w sali z kominkiem bywał brat króla Prus Fryderyka Wilhelma III – Wilhelm. Wkrótce budynek zaczął pełnić funkcję gospody, a po I wojnie światowej – schroniska. Po II wojnie światowej gospodarzem schroniska był Tadeusz Steć – jeden z pierwszych polskich przewodników sudeckich. Przy budynku znajduje się węzeł szlaków turystycznych – zbiegają się tu szlaki z Trzcińska na Starościńskie Skały i Skalnik (niebieski), z Trzcińska do Karpnik i na Skalnik (żółty), z Janowic Wielkich do Wojanowa (zielony – Szlak Zamków Piastowskich) oraz łącznikowe szlaki czarny (na Krzyżną Górę) i czerwony (na Sokolik).

Krzyżna Góra

Zimowy widok na Krzyżną Górę ze strony Karpnik

MAPA

PROPOZYCJE WYCIECZEK
Z KARPNIK
Z WOJANOWA

GALERIA DODATKOWA – PANORAMA Z KRZYŻNEJ SKAŁY

Śnieżka z Krzyżnej G.

Śnieżka, Kocioł Łomniczki, Źródlana Góra i Mała Kopa

Śląski Grzbiet z Krzyżnej G.

Karkonosze zachodnie: Śląskie Kamienie, Wielki Szyszak, Śnieżne Kotły i Szrenica

Zimowe Karkonosze

Karkonosze wschodnie od Śnieżki przez Smogornię z Kotłami Małego i Wielkiego Stawu po Mały Szyszak

Rudawy Janowickie z Krzyżnej G.

 Rudawy Janowickie: Wołek (bliżej Lwia Góra), Dzicza Góra, Bielec i rozłożysty Skalnik, w dole Karpniki

Dodaj komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *