Miasteczko (niecałe 3 tys. mieszkańców) położone nad Nysą Kłodzką, w śródgórskim obniżeniu między Sudetami Środkowymi a Wschodnimi (tzw. brama międzyleska). Obniżeniem tym biegł w średniowieczu szlak handlowy ze Śląska do Czech (a wcześniej ponoć sławetny szlak bursztynowy z Rzymu). W X-XI wieku leżała przy tym trakcie osada, która w 2 połowie XIII wieku otrzymała prawa miejskie. W roku 1294 król czeski Wacław II przekazał dobra z ośrodkiem w Międzylesiu, wraz z samym miasteczkiem cystersom z Kamieńca Ząbkowickiego. Cystersi nie zatrzymali nabytku na długo i już ok. 20 lat później sprzedali Międzylesie wraz z przyległościami rycerzowi Ottonowi Gluboszowi (Glaubitzowi). Pochodzący z Miśni ród Gluboszów doprowadził do szybkiego rozwoju miejscowości – powstawały cechy krawców, szewców i rzeźników oraz ławy mięsne, rybne i chlebowe, kwitł handel, zbudowano murowany zamek. Umierając Otto Glubosz w roku 1358 podzielił swe ziemie między trzech synów, jednak nie zahamowało to pomyślnego dla miasta okresu. Zagładę przyniósł dopiero rok 1428 – na wiosnę tego roku wkroczyły przez Międzylesie do ziemi kłodzkiej taboryckie oddziały Jana Kralovca, przynosząc pożogę i zniszczenie.
W wyniku pochodu husytów w roku 1428 spalono Międzylesie, które nie posiadało murów miejskich i zniszczono zamek, z którego zachowała się ponoć jedynie jedna wieża, zwana od tej pory (od okopcenia dymem pożaru) Czarną. Zrujnowane miasto opustoszało i dopiero sto lat później zostało odbudowane, choć już wcześniej przypuszczalnie podniesiono z gruzów zamek. Inicjatorem odnowy Międzylesia był ród von Tschirnhaus, który objął w XVI w. miejscowe dobra, pierwotnie w dzierżawę a następnie poprzez wykup stał się ich właścicielem. To właśnie Tschirnhausowie przekształcili zamek w 2-giej połowie XVI wieku na renesansową rezydencję i w roku 1581 uzyskali odnowienie praw miejskich osady.
Miasto odzyskiwało szybko znaczenie jako osada targowa na ruchliwym szlaku. Do roku 1618 wzniesiono m.in. dwa kościoły, ratusz i szkołę, zaś liczba mieszkańców wzrosła do 600. Jednakże rok 1618 miał przynieść niszczącą dla Czech i Śląska wojnę trzydziestoletnią. Po klęsce pod Białą Górą sprzyjający królowi zimowemu Tschirnhausowie utracili dobra międzyleskie, wykupili je dopiero w roku 1638. W latach 1632-34 stacjonowały tu wojska cesarskie, potem przyszła zaraza. W roku 1643 i 1645 wojska szwedzkie splądrowały i spaliły miasto. Szwedzi wznieśli wtedy szańce na Sikorniku. Rok 1647 przyniósł powrót wojsk cesarskich.
Po wojnie odbudowę Międzylesia przeprowadziła rodzina von Althann. Odbudowano oba kościoły, szkołę i dwór, założono wodociąg i szpital dla ubogich. Wojny śląskie przyniosły kolejne zniszczenia – podczas trzeciej (1756-63) z rąk próbującego odzyskać Kłodzko austriackiego generała Laudona. Projekt rozbudowy pałacu sporządził włoski architekt Jakub Carove (projektant także m.in. kościoła w Nowej Wsi). Wiek XVIII to podobnie jak w innych miejscowościach sudeckich dynamiczny rozwój chałupniczego tkactwa – powstały wtedy domki tkackie tzw. Siedmiu Braci. Mimo upadku tkactwa w 1-szej połowie XIX wieku miasto rozwijało się dalej – w latach 30-tych tego stulecia poprowadzono przez Międzylesie trasę z Wrocławia do Wiednia, zaś w roku 1875 doprowadzono do Kłodzka linię kolejową, pociągniętą następnie do Pragi. W Międzylesiu działały fabryki włókiennicze i przemysłu drzewnego, których upadek wiąże się z wielkim kryzysem lat 30-tych XX wieku. Bezpośrednio po II wojnie światowej Międzylesie jest świadkiem wiszącego na włosku konfliktu zbrojnego polsko-czeskiego o ziemię kłodzką. Grabieży uległo wyposażenie pałacu pozostawione przez von Althannów.
Następnie Międzylesie stanowiło kolejowe przejście graniczne na trasie do Pragi i posterunek WOP. W roku 1972 podczas pożaru miasta zniszczenia uległa część zamku. Obecnie do Czech można tędy przejeżdżać bez przeszkód, co otwiera nowe perspektywy coraz popularniejszej transgranicznej turystyki. Ich świadectwem jest prowadzona renowacja na potrzeby hotelowe zaniedbanego jeszcze niedawno zamku w Międzylesiu. Sam zamek znajduje się przy podłużnym, charakterystycznym dla osad targowych rynku. Do średniowiecznej Czarnej Wieży przylega renesansowe skrzydło południowe oraz barokowe skrzydła północne i wschodnie z dziedzińcem wewnętrznym. Obecnie odnowiona część barokowa pełni funkcje hotelowe, planowana jest dalsza stopniowa renowacja. Sąsiadujący z pałacem kościół parafialny Bożego Ciała jest z nim połączony galerią z roku 1778. Stoi on na miejscu pierwotnej drewnianej świątyni (XIV w.), odbudowanej w XV w. po zniszczeniach wojen husyckich. Na przełomie XVI i XVII w. została zastąpiona budowlą murowaną, przebudowano ją po zniszczeniach wojny trzydziestoletniej, w 2-giej połowie XVII w. oraz ponownie w XIX w. (m.in. nowa kruchta). Posiada kolebkowe sklepienia, wyposażenie wnętrza ma charakter późnobarokowy.
Drugi międzyleski kościół – św. Barbary, usytuowany poza zespołem staromiejskiej zabudowy wzniesiono na pocz. XVII wieku, odbudowano i zbarokizowano w 2-giej poł. XVII w. Trzeci – dawny neogotycki zbór luterański pochodzi z końca XIX wieku . Ze wspomnianych XVIII-wiecznych podcieniowych domków tkaczy tzw. Siedmiu Braci zachowały się zaledwie dwa. Natomiast kamieniczki przy rynku pochodzą z końca XIX wieku. Znacznie starsza jest barokowa kolumna maryjna z 1698 roku. Przez Międzylesie przebiegają szlaki turystyczne prowadzące z Gór Bystrzyckich w Masyw Śnieżnika – niebieski z Przełęczy Spalonej na Halę pod Śnieżnikiem, żółty łącznikowy – z Kamieńczyka na Przełęcz Międzyleską oraz czerwony łącznikowy do granicznego szlaku zielonego nad Pisarami.
Brama międzyleska – widok z Jedlnika
TRASY W OKOLICY
Jagodowa Skała
Z dala od trzech mórz
Brama ziemi
W dobrach zamku Śnielinek